Page:Noli-Me-tangere-Hiligaynon-IV-Ni-Jose-Rizal-1963.pdf/35

This page has been validated.


19
CRISÓSTOMO IBARRA

— Ginsiling niya nga ang anak sang lion isa man ka lion;3 diutayan lang sia sini ipatapok.

Kag ang dumalay-o nga pamatan-on tumaliwan sa guban. Daw sa nagdalagan umabdt ang isa ka tawo nga nagyuhom, nga nagpanapot katulad sang mga tumandok sa pungsod, nga ang iya pitsera may mga botones nga brilyante. Pumalapit sia kay Ibarra kag nangamusta sa iya nga nagsiling:

— Gg. Ibarra, luyag ako nga magpangilala sa imo; si Kapi­ tan Tiago abyan gid nakon, nakilala ko ang imo amay ... ang akon ngalan si Kapitan Tinong, nagapuyo ako sa Tondo diin makadayon ka sa akon balay: ginahulat ko nga padunggan mo ako sang imo pagduaw; kadto ka bwas kag magpaniaga didto sa amon! Nabulong kaayo si Ibarra sa amo nga pagkamaabiabihon; si Kapitan Tinong yumuhom kag bumag-id sang duha niya ka kamot.

— Salamat! — Sabat niya nga mahigugmaon, — apang malakat ako bwas nga daan pa-San Diego.

— Kanugon! Kon amo, kon san-o na lang sa imo pagbalik!

— Ang latok nahanda na! — pasayod sang isa ka suluguon gikan sa Cafe La Campana.' Ang mga tawo nag-amat binublag sa pagkadto sa latok nga nagsagad gid anay pamilit sa mga babae labi na gid sa mga babaeng pilipinhon.


(2) Ang anak sang lion isa man ka lion — Sang pagribok sa Espana sang 1868, si Heneral Novaliches nga tag-apin kay Hara Isabel, linutos ni manriribok Heneral Serrano, nga sang mapaluntad na ang pangulohan manriribok sia ang nagpangulo sang Gabinete. Ang iya Tiglikum sa Away amo si Hen. Prim, kag Tiglikum Pangluwas si Lopez de Ayala. Si Tiglikum Lopez de Ayala nagpaluntad sang pagsulondan sa “Paghiliangay kag Kahilwayan,” kag rungod sini ang bug-os nga Filipinas nag-ugyon sa mga republikanong’ katsila sa Filipinas sa ila bag-ong’ pangulohan nga ginpaluntad. Gani nga tungod sini nga gahum naglapnag ang hurubaton diri nga: “Ang mga anak sang lion mga lion man.”

(3) Tondo — Sadto isa ka banwa nga malapit sa Manila, nga sang ulihe naghatag ngalan sa puod nga ginatawag nga “sa Maynila,” nga sini’ng karon nahimo nga puok sang amo nga ulobanwa. Indi matuod nga ang tigpuno sang Tondo sadto, suno sa ginasiling ni Morga, si Raha Matanda; ang matuod si Lakandula. Sa Tondo ginpadabdab sa sulod sang pila ka tinuig ang kalayo batok sa katsila, kag didto gintukod ang Katipunan sang 1587-1588.

(4) La Campana — Isa ka balaligyaan sang mfga inogpabugnaw kag mga pagkaon sa Escolta kag sa pamusod sang dalan San Jacinto, nga karon Pinpin, nga iya ni D. Antonio Hernandez. Subong sang iya katulad sa Sevilla, amo ang dulugokan sang maayo nga mga katapo sang katilingban sadto.