Page:Noli-Me-tangere-Hiligaynon-IV-Ni-Jose-Rizal-1963.pdf/353

This page has been proofread.


337
SI DONYA CONSOLACION


Isbing nga nagpaabot nga hatagan sia sing katahuran, kag katahapan.

Ang alpcresa nag-ubo, hinagyban niya ang mga soldado nga maghalalin kag, kinuha niya ang nabitay nga tagsaon sang iya bana, nagsiling sia sa tingog nga may pahog sa buang:

—Hala, magkantar ikaw!

Si Sisa wala gid lang makahangop sini kag ining’ wala niya paghangop nagpaugdaw sang iya mga kaakig.

Ang isa sang mga matahum nga ugali sini nga Ginang amd ang pagpakunokuno nga wala sia makahibalo sang tinagalog ukon kubos na gid magpakita nga wala sia sina sing nahibal-an, nga hambalon niya nga may kalain kon mahimb: tungod sini may mga hulag sia sang isa ka tunay nga oropeya (orofea),2 nga amo ang masami niya nga isiling. Kag maayo ang iya nahimb! Kay kon ginhatukhatok ang tinagalog, ang kinatsila indi man maggwa nga maayo kon nahanungdd sa gramatika, ukon sa pagmitlang. Kag wala’y sapayan ang iya bana, ang mga siya kag mga sapatos, ang tagsa sini nakaamot sang iya bahin nga masarangan sa pagtudlb sa iya! Ang isa sang mga tinaga nga naghatag sa iya pa gid sing labi nga kabudlay katulad kay Champollion sa mga heroglipiko, amo ang tinaga nga Filipinas.2 Ginsugid nga sang dumason nga adlaw sang tapos sila makasal, nga naghambal sia sa iya bana, nga sadto kabo pa lang, nag­ siling sia nga Pilipinas; ang kabo nagtuo nga katungdanan niya ang magsabdong sa iya kag hinambalan sia nga pinakdol ang iya ulo: “Isiling mo nga, Felipinas, asawa ko! Ayaw ka magpakabastos! Wala ka makasayod nga ginatawag ang imo p. ..pungsod tungod nga naghalin sa Felipe?" Ang babae, nga nagdamgo sang iya dugos-bulan, luyag magtuman kag nagsiling nga Felepinas. Ginhangop sang kabo nga naghilapit ang iya pagmitlang, dinugangan niya ang pagpakdol kag pagpangakig sa iya: “Apang asawa ko, indi ka bala makamitlang sang: Felipe? Indi ka sina malipat, nahibal-an nimo ang Hari nga si Don Felipe... ikalima... Isiling nga Felipe, kag dugangi sing nas nga sa linatin naga-

(2) Oropeya (orofea') — Ginbatyag ni Donya Consolacion ang daku nga bugal kon tawgon sia nga oropeya ukon taga—Europa.

(3) Filipinas — Ang ngalan nga “Filipina” nga sang ulihe ginhimo nga “Filipinas” ginhatag ni Ruy Lopez de Villalobos sa isa ka pulo sang pungsod nga ayhan amo ang Leyte nga iya ginsapo sa isa ka ekspedisyon nga iya ginpangulohan sadto’ng mga tuig 1542-43. Ginhatag niya ang amo nga ngalan sa kadungganan sang Prinsipe sang Asturias, nga sang ulihe nahimo nga Hari sang Espana kag ginatawag nga Felipe II.