- 351
—Isiling mo sa alperes nga may pahanugot kami sang Alkalde Mayor, kag batok sa sini nga pahanugot wala sing bisan sin-o sa banwa nga makabuot, bisan pa ang gobernadorsilyo, nga amo lamang ang mataas ko nga punoan.
—Apang padulugon mo ang gwa! — Sulit sang mga soldado.
Tinalikdan sila ni D. Filipo. Ang mga gwardya naglakat. Agud indi matublag ang kalinong, si D. Filipo wala maghambal bisan kay sin-o sing isa ka taga nahanungod sang nahanabo.
Sang matapos ang gwa sang sarswela, nga ginpamalakpakan sing mainit, ginpagwa si Prinsipe Villardo nga naghangkat sa inaway sang tanan nga moros nga nagbilanggb sang iya amay; ang prinsipe nagpahog sa ila nga utdan niya sila tanan sing ulo sa isa lamang ka labd kag ipadala sila sa bulan. Maayo nga palad sa mga moros, nga sang naghanda na sila sa pagpakig-away sa lanton sang ambahanon ni Riego, nagkinagula ang mga tawo. Ang mga manlalanton sa orkesta hinali nga dumulog kag nagtalaklas sa entablado, nga pinamilak nila ang ila mga instrumento sa musika. Ang maisog nga si Villardo nga wala magpaabot sa ila, naghunahona nga sila mga alyados sang mga moros, pinilak man niya ang iya espada kag taming kag magdalagan; ang mga moros sang makita nila nga ang amo ka isganan nga kristyanos nalagyo, wala na maghulat kag nag-ilog man sa pagpalagyo: nabatian ang sinivagit, mga panghayhay, mga pagtamay, mga pamuyayaw, nagdinalagan ang mga tawo, nagpanalasa, pinatay ang mga suga, pinanghaboy sa ibabaw ang mga baso nga may suga kag iban pa. — Mga tulisan! Mga tulisan! — Sininggit sang pila ka tawo. — Kalayo! kalayo! Mga tulisan! — Sininggit sang iban. Mga babae kag kabataan naghinibi, nagliligid sa duta ang mga bangkii kag ang mga tumalan-aw sa tunga sang ginumongumon nagsininggit kag nagkinagula.
Ano ang nahanabo?
Ang duha ka gwardya sibil naglalagas nga may inoghanot sa kamot sang mga musiko sa pagpauntat sang palagwaon; ang tenyente mayor upod sang mga kwadrilyero, nga nalupitan sang ila daan nga mga sable nakatigayon sa pagdakop sa ila wala’y sapayan sang ila pagbato.
—Dal-a sila sa tribunal! — Singgit ni D. Filipo. — Andaman nga indi sila makapalagyo!
