364
sang iya balatyagon. Kapin pa, kaangay sang pamatan-on nga
pilosopo nga ginhambal ni Samaniego, (10)sa katapusan nagsukot
sia sing mahal kag naghatag sing daku nga bill sa iya mga pagduaw; sugod diri nga sia madali ginbilang nga isa ka daku nga
manogbulong kag ayhan nakahimo sia sing manggad, kon ang mga
punban sa pagpamulong sa Manila wala makasayod sang mahal
niya nga mga pagpanukot kag tungod man sang pagpaindis nga
iya ginhimb sa iban.
Nangapin sa iya ang mga propesyonal kag mga propesor. — “Nga tawo ka! — Hambal nila sa mahisa nga si Dr. C., — pabayai sia nga maghimb sing diutay nga pilak kay kon sia may anum ukon pito na ka libo ka pesos, sarang na sia makabalik sa iya pungsod kag didto magpangabuhi sing malinong. Sa katapusan, ano ang nahimb sina sa imo? Nga matuntohan niya ang indi maandamon nga mga indyo? Kinahanglan nga maglabi sila kaabtik. Isa sia ka wala’y palad; ayaw pagbuhaa ang tinapay sa iya baba; (11) magpakatarong ka nga katsila!
Ang doktor isa ka maayo nga katsila kag nagsugot nga nagpangilay lamang; apang, sanglit ang balita dumangat sa mga palamatin-an sang banwa, nagsugod sila sa pagdula sing pagsalig sa iya kag wala madugay nga si Don Tiburcio Espadana nadulaan sing mga bululngon kag liwat napilitan sia sa pagpangayukayo sang tinapay sa tagsa ka adlaw. Hand nakasayod sia gikan sa isa ka abyan niya, nga kilala anay ni Donya Victorina, sang malisod nga kahimtangan sini nga babae, sang iya pagkamakibanwahanon kag sang iya maayo nga tagipusiion. Si Don Tiburcio naal{ita didto sing isa ka diutay nga langit (12) kag nangayo sia nga ipakilala.
Nagkitaay sanday Don Tiburcio kag Donya Victorina. Tul-an sa mga maulihe (Tarde venientibus ossa)13 amo kuntani ang iya nahambal kon makahibalo sia sang linatin! Ang babae indi na
(10) Pamatan-on nga pilosopo nga ginhambal ni Samaniego — Ang pamatan-on nga pilosopo tagsulat sang isa ka libro sang mga patupato nga sugilanon sa binalaybay nga kinatsila nga ginagamit sang mga buluthoan.
(11) Pagkuha sang tinapay sa baba — Isa ini ka sari sang pulolungon nga ginatawag nga tropo sa kinatsila: ang isa ka butang (tinapay) ginagamit sa ngalan sang kabilugan sang sari (mga pagkaon), kag nagakahulogan nga ginakuha sa tawo ang iya mga kalalangan sa pagpangabuhi.
(12) Nakakita didto sing isa ka diutay nga langit — Nakakita sing isa ka daku nga kahigayunan, ukon nakalwas sa isa ka ital-ital kag natigayon niya ang iya ginahandum.
(13) Tarde venientibus ossa — Tul-an sa mga maulihe.
