398
—Huo nakilala ko kamo; kamo sanclay Tarsilo kag Bruno, mga pamatan-on kag mabakod. Nakahibalo ako nga ang inyo arnay napatay gikan sa isa ka gatos ka hanot adlaw-adlaw, nga ginhatag sa iya sinang’ mga soldado; nakahibalo ako nga wala kamo paghunahona sa pagtimalos tungod sa iya.
—Ayaw ka paghilabot sa amon maragtas, — tabla ni Tarsilo, nga magulang. — Nagadala ina sang malaot nga palad ... Kon abi wala kami sing utod nga babae, nagligad na ang panahon nga binitay kami!
Binitay? Ginabitay lamang ang matalaw, ang wala sing pilak kag wala sing pangapin. Kag sa ibabaw sang tanan ang bukid malapit.
—Isa ka gatos batok duha ka pulb, sa bukay ako! — Singgit sang isa nga naglabay.
—Pahulama kami sing apat ka pesos... tatlo... duha, — pakitluoy sang manghod, — sa ulihe ulian ka namon sing pilu, ang soltada masugod na.
Kinalot na man ni Lucas ang iya ulo.
—Tst! Ini nga kwarta indi akon, ginhatag ina sa akon ni Don Crisostomo sa mga maluyag sa iya mag-alagad. Apang ginatan-aw ko nga indi kamo katulad sang inyo amay; yadto nahibal-an ko nga maisog; ang indi katulad niya, indi magpangita sing mga kalingawan.
Kag umantad sa ila bisan indi gid malayo.
—Ginabaton na namon, ano pa ang luyag mo? — Siling ni Bruno. — Maayo pa diindiin nga bitayon sangsa patyon nga luthangon; kami nga mga imol indi mapuslan sa iban nga butang.
—May katarungan ka, apang dumdoma ang aton utod nga babae.
Sa karon ang rueda ginhawaan, sugdan na ang soltada. Ang mga tingog nagsugod sa paghipos, kag ang duha ka manogsoltada kag ang batid nga manogtakod sing bulang nabilin sa tunga. Sa isa ka paghagyb sang sentensyador, ini humokas sang mga tagob sa mga bulang, kag kumilan ang mahinhin nga mga asero, nga makahaladlok, nagkilintab.
Ang duha ka mag-utod nagpalapit nga masulub-on kag mahipos sa rueda kag nagtan-aw sila, nga ginpadapat nila ang ila agtang sa siklat nga kawayan. Ang isa ka tawo nagpalapit kag hinutikan sila sa dulonggan.
