448
pasugot sa duta; ang imo katungdanan amo ang pag-uyog, kag
agud makauyog ginakinahanglan ang kusog kag balatyagon.
Labor pa, ang away indi dapat himuon batok sa gobcrnadorsilyo;
ang pulong dapat nga mangin-am6 ini: batok sa nagapakalakas
sang iya kusog, batok sa nagatublag sang kalinong sang banwa,
batok sa wala pagtatap sang iya katungdanan; kag wala ka magisahanon lamang, kay ang pungsod karon indi na katulad sang
duha ka pulb ka tuig nga nagligad.
—Nagapati ka sina? — Pamangkot ni Don Filipo.
—Kag wala mo ina ginabatyaga? — Sabat sang tigulang nga nag-amat bangon sa iya hiligdaan. — A! Tungod kay wala nimo makitll ang nagligad, wala nimo matun-i ang nahanabb sa pagsaylo sang mga taga-Europa, gikan sa pag-abot sang bag-o nga mga tulon-an kag sa paglakat sang mga pamatan-on sa Europa. Magtuon ka kag magbinagbinag: matuod nga nagaluntad pa gihapon ang harianon kag iya sang Papa nga unibcrsidad sang Sto. Tomasm nga may mangin-alamon nga mga manunudlb, kag ginagamit pa nila gihapon ang mga kinaalam sa pagkilala sang mga butang kag sa pagtungkad sang mga kahimpitan sang pagtulon-an, apang diin mo karon makita yadto’ng mga pamatan-on nga maalam sang aton mga panahon, nga gintun-an sang mga kinaalam nga sinadto, nga, ginpaantos lamang ang utok, napatay sa mga higadhigad sang mga puod nga nagsulogid sang mga butang nga indi pat-od, nga wala makatapos sa paghangop sang mga butang nga iya sang tinuga, nga wala nila mahusayi ang kinatuhay sang lawas kag kinaugali sang butang kag ang iya kabuhi, mataas kaayo nga mga panghunahona nga nagapalimot sa aton sang butang nga lawasnon: sang aton kabuhi kag kaugalingon nga pagkatawo? Tan-awa karon ang mga bata! Napuno sing kakunyag sa pagtan-aw sang labing’ masangkad nga mga gindut-an, nagatuon sang maragtas, mga matematika, hiyograpiya, literatura, mga kinaalam sa lawas, mga pulong, mga bu tang tanan nga sa aton panahon ginpamatian naton nga may kahadlok nga katulad sang mga butang nga indi mapatihan; ang labing’ hilway sing panghunahona sa akon panahon nagbilang sina, tanan nga kubos sa mga kalantipan ni Aristoteles kag sa mga pagbulot-an sang silohismo. Ang tawo nakahangop sa katapusan nga
(3) Sto. Tomas. ..— Si Sanchez kag iban pa nga mga pilosopong' manunudlo sa buluthoan.
