iban lamang nga tawo ang imo amay, ayhan nakagwa sia nga
hilway gilayon kay may isa ka manogbulong nga nagpabangod
sang kamatayon sang wala’y palad nga manunukot sa dugo nga
pumunong; apang ang iya manggad, ang iya pagsalig :sa hustisya
kag ang iya pagpakalain sang tanan nga indi suno sa pagbulot-an
kag indi matarong, amo ang nakapalutos sa iya. Ako sa akon
kaugalingon, wala’y sapayan sang akon pagpangindi sa pagpangayo sang bulig sang iban, nagpakigkita ako sa Kapitan Heneral,
ang nauna sa isa nga karon nagapangako; ginpahayag ko sa iya
nga indi mabilang nga pilibustero ang sin-o man nga nagabaton
sa iya puloy-an sang tanan nga katsila, imol ukon dumalay-o,
nga ginhatagan sila sing puloy-an kag pagkaon, kag sa iya mga
ugat nagabukal ginhapon ang maalwan nga dugo nga katsila;
wala sing pulos nga ginhalad ko ang akon ulo, nga ginsumpa
ko ang akon kaimulon kag ang akon dungog sa pagka-militar,
kag natigayon ko lamang ang malain nga pagbaton sa akon malain nga pagpaalam kag gintawag pa ako nga tsiplado!
Ang tigulang dumulog sa pagginhawa kag, sang makita niya ang paghipos sang iya kaupod nga nagpamati nga wala pagtulok sa iya, pumadayon sia:
— Ginhimos ko ang pagpangapin sa imo amay sa iya pangabay. Kumadto ako sa bantog nga mananabang nga pilipinhon, ang pamatan-on nga si A — apang namalibad sia sa pagbaton sang asunto. “Mapalutos ko ina,” siling niya sa akon. “Ang akon pag pangapin mangin kabangdanan sang bag-o nga pagsumbong liwat sa iya kag ayhan sa akon man. “Kadto ka kay Gg. M. — nga isa ka manogpamulongpulong nga matanlas, mahapos humambal, taga-Peninsula kag kinilala kaayo.” Ini ang akon ginhimo, kag ang bantog nga mananabang amo ang nag-uyat sang kasaba nga nagtabang nga may ikasangkol kag pagkamasidlakon. Apang ang mga kaaway madamo kag ang iban, nagpalanago kag wala makilal-i. Ang ditunay nga mga saksi nagdamo, kag ang ila mga butangbotang nga sa iban nga bahin ginsikway sa mga tinaga nga mayagutaon sang mananabang, diri nahimb pa nga ginpatihan. Kon natigayon sang mananabang ang pagsikway sang amo nga mga panaksi nga ginhimo niya sila nga nagsinupaksopakay sa ila kaugalingon matuhaw gilayon ang iban nga mga panumbong. Sinumbong nila sia nga nakapanag-iya sang malapad nga kadutaan sa indi matarong, ginpabayad sia sang mga danyo kag mga per-
