ANG PAGLAGÁS SA LINAW523
—Amó inâ ang imo mabakod nga kabubut-on?
—Mabakod kag amó lamang, saksi ang handumanan sang akon amáy! Indì ko pagpahanugotan nga ang kahidàitan kag kalipayan kuhàon sa akon nga walâ sing kasakitán, akó nga naghandum lamang sang maayo, akó nga nagtahâ sang tanán kag nagbatás sa paghigugma sa isá ka pagtuluohan nga laín ang ginatudlò laín man ang ginabuhat, sa paghigugma sa isa ka pungsod. Anó ang ila ginbalos sa akón? Gindasók nila ako sa makangililad nga bilanggòan kag ginkawat nila sa akon ang akon pala-abuton nga asawa. Indì, kon indì akó magtimalós mangín-isá ka krimen, magapasud-o sa ila sa pagbuhat sing bag-o nga mga butáng nga indì matarong! Indì, lwás nga isá ka katalaw, kapiraw, ang magnguyngoy kag maghibî samtang nga may dugô kag kabuhì, kon sa pasipala kag sa panghangkat ginadugang pa ang pagyagutâ. Tawgon ko inâ nga banwa nga pakok, patan-awón ko siá sang iya kalisód; nga indì magdumdom sa mga utod; kundi lamang may mga idû nga mantas nga mangaon, kag sugiran ko silá nga batok sa siní nga pagdaugdaog nagatindog kag nagapanumbong ang wala'y katapusan nga kinamatarong sang tawo sa pagdaóg sang iya kaluwasan.
—Ang banwa nga wala'y salâ magabatás!
—Maayo pa! Saráng mo akó madul-ong tubtob sa bukid?
—Tubtob nga mahilway ka! — Sabát ni Elías.
Gumwâ na man silá sa Pasig. Naghambalanay silá nga nagulountat sang nagkalainlain nga mga butang.
Santa Ana! — Kibot ni Ibarra. — Nakilala mo iní nga balay?
Nagligad sila sa atubang sang baláy sa umá sang mga heswita.
—Dira nagpuyo akó sing madugay nga inadlaw nga malipayon kag masinadyahon! — Tuáw ni Elías. — Sa akon panahón nag-abót kamí sa tagsa ka bulan... sadto katulad akó sang ibán: may manggad, panimaláy, nagdamgo kag nagpanganinaw sang isá ka palaabuton. Sa amó nga mga inadlaw nagpakigkità akó sa akon utod nga babác sa malapít nga koléhiyo; nagdulot siá sa akon sang hinimòan sang iya mga kamót... gin-updan siá sang isá niya ka abyan nga babáe, isá ka maayuayo nga dalaga. Ang tanán nagligad subong sang isá ka damguhanon.
