Page:Noli-Me-tangere-Hiligaynon-IV-Ni-Jose-Rizal-1963.pdf/56

This page has been validated.


40
NOLI MI TANGERE


manggaranon, mga imol nga sa pesos lamang takos nga makapangadi sang napulo kag anum ka misteryo kag takos makabasa sang tanan nga libro nga balaan lakip ang Bibliya sang Hebrew kon dugangan ang bayad. Kon sa kaisa sa isa ka dakti nga ital-ital kinahanglanon niya ang mga tabang nga langitnon kag kon wala sia sing makitil gilayon nga isa ka pula nga kandila sang insik hanti mangamuyo sia sa mga santo kag mga santa nga iya palangamuyban, nga tug-anan niya sang madamb nga butang sa pagpilit sa ila kag sa pagpapati sa ila sang kaalwan sang iya mga handum. Apang ang santa nga labi niya gintug-anan kag ini iya man gintuman, amo ang Birhen sa Antipolo, ang Nuestra Senora de la Paz y de Buen Viaje, apang sa magagmay nga mga santo wala sia pagtuman kaayo kag indi sia matarong: kon kis-a kon matigayon niya ang iya ginhandum, wala na sia liwat pagdumdom sa ila, ang matuod nga sia wala man pagpangabay sa ila kon mag-abot sa iya ang tion sang kinahanglan: si Kapitan Tiago nakasayod nga sa kalendaryo may madamb nga santos nga wala sing awat nga ayhan wala sing ginahimo didto sa langit. Ang Birhen sa Antipolo, labot pa, ginhangad niya nga labi nga may gahum kag may kalalangan sangsa tanan nga iban nga mga Birhen wala’y sapayan kon sila nagbitbit sing baston nga pilak, ukon nagkugos sang bata nga si Jesus nga hublas ukon may panapot ukon mga eskapularyo, rosaryo ukon mga kordon; ayhan tungod ini sa kabantugan nga ang amo nga babae tuman ka maakigon, mahalungon kaayo sang iya ngalan, indi makauyon nga retratohon suno sa sakristan mayor sang Antipolo kag nga, kon maakig, mahimo sia nga maitum nga daw kamagong, samtang ang iban nga mga Birhen mahumok sing tagipusuon, maluluy-on; nasayran nga ang iban nga kalag labi nga naghigugma sang isa ka harl nga ang kabubut-on indi maliwat sang sa isa nga nagsunod sa palatukoran, subong kanday Luis XIV kag Luis XVI, Felipe II kag Amadeo I. Sa sini nga kabangdanan man ayhan nga makita sa bantog nga palangamuyban ang dimatinuohon nga mga insik nga naglakat nga nagluhod pati ang mga katsila, lamang nga indi masaysay kon ngaa nga nagpalalagyo ang mga kura nga dala nila ang kwarta sang ginkahadlukan nga larawan, nga nagakaladto sa America kag didto magpalakasal.

Yadto’ng ganhaan sa kadak-an, nga nalipdan sang isa ka kortina nga sukla, amo ang sulodlan pakadto sa isa ka diutay nga kapilya ukon halaran, nga indi gid dapat mawala sa maskin diin nga balay sang pilipinhon: didto nahamtang ang mga dios sa