Maluspi, binalhas sing madasig, pinit-agán sang pamatan-on nga dalaga ang nagkubákobá niya nga dughan kag buót mamatì. Nabatián niya ang tingog, yadto'ng tingog nga nahagugmaán nga sa madugay na nabatián lamang niya sa dalamguhanon; namang- kot siá nahanungód sa iya. Nagsalimuáng sa kalipay, hinalukán niya ang santos nga nakità niya nga malapit sa iya, si San Antonio Abad, santos nga malipayon sa kabuhi kag sa kahoy,2 nga gihapon may matahúm nga mga paganyat! Sang ulihe nangità sia sing buhò, sa yabihán sang ganhàan, sa pagtan-aw kag pagsusi sa iya: nagyuhóm siá kag sang maabutan sia sang iya tiyà sa iya paglingling, walâ niya mahibal-i kon anó ang iya ginhimò, kumabit sia sa liog sang tigulang kag pinun-an niya sang liwatliwat nga mga halók.
—Apang buang, anó ang nahanabò sa imo?— Ang nahambal sa katapusan sang tigulang nga pinahiran niya ang isá ka bantok nga luhà sang iya huyós nga mga matá.
Nahuy-an si María Clara kag tinabunan niya ang iya mga matá sang iya mabunog nga butkon.
—Halá, pagpanghipid, karí ka!— Sugpon sang tigulang sa tingog nga may anggà. Samtang siá nagahambal sa imo amáy sang imo... karí ka, kag indì sia pagpahulatá.
Nagpasunod ang lin-ay, subong sang isá ka batà, kag didto nanirado silá sa iya hulót.
Si Kapitán Tiago kag si Ibarra madulop nga nagsugilanonáy sang gumwâ si tiyà Isabel nga daw ginguyod niya ang iya hinablos, nga nagpatuhoy sang iya panulok sa tanán nga hilít, lwás lamang sa mga tawo...
Anó ang ginhambal sang amó nga duhá ka kalág, nga nagpa-
alintunay sa sina'ng hambal sang mga matá, nga labí ka himpit
sangsa ila mga bibig, hambal nga ginahatag sa kalág agúd ang
huní indì makatublag sang kakunyag sang balatyagon? Sa amó
nga tinión, samtang ang mga panghunâhonà sang duhá ka tinuga
____________________
(2) Santos nga malipayon sa kabuhi kag sa kahoy — Si San Antonio Abad, isá ka ermitanyo sang Tebaida, ginapakilala sa maragtas sang kinabuhi sang mga santos nga may dagway siá nga makagalanyat gani nga sa masunson ginsuláy siá sang malaut nga kalóg sa panahon sang iya pagka-ermitanyo ukón pagpahilayo sa katilingban. Kon sa iya kinabuhi ang santos nga ermitanyo may maanyag (?) nga kaganyatan, karón, sang tapos siá mapatay, nga ginhimo siá sa kahoy, sa pagbaton niya sing isá ka halók kay Maria Clara, matuod gid lang nga siá may labí, matuodtuod kag maanyag nga kaganyatan.
Si Rizal isá ka dakú nga manoghigugma nga wala makatigayon sing kadalag-an. Ang nahauná niya nga kahagugma si Segunda Katigbak, ang dumasón si Leonor Rivera, ang labi niya nga hinigugma, kag ang katapusan niya nga kahagugma si Josefina Bracken.
