sang Lavapiés sa Madrid diín nagkahanabò ang kinagamo sang
mga mamumugón sa mga pábrika sang abano, nga tuman ka makatalagam sa wala'y palad nga mga polisiya, kbp.
Ang Jardín Botánico8 tumabog sang iya malipayon nga mga handumanan; ang pag-inangay-angay sang mga danyag daw nagbutang sa iya sa atubangan sang mga hardín botániko sa Europa, sa mga pungsod diín kinahanglan ang dakû nga kabubut-on kag dakû nga bulawan sa pagpatubò sang isá ka dahon kag sa pagpabuskag sang búkol sang isá ka bulak, kapín pa, nadumdomán man niya tubtob yadto'ng sa manggaran nga mga kolonya nga ginsagód sing maayo kag nabuksan sa tanán. Linikáw ni Ibarra ang iya panulok, nagtulok siá sa tuó nayon kag didto nakita niya ang dumaan nga Manila,6 nga nalibután gihapon sang iya mga talutog kag mga buhò katulad sang isá ka lanubò nga babae nga maluya nga ginputós sa isá ka bayù sang maayo nga mga panahón sang iya lola.
Ang danyag sang lawód nga nagakapanas sa malayô! ...
—Sa pihák nga baybayon yarà ang Europa!—Nanumdom
ang pamatan-on.— Ang Europa nga may matahúm nga mga
pungsod nga padayon nagtalagin-os, nga nagpangitâ sang kalipayan, nagpalanamgo sa tanán nga aga kag nagkalasubô pagkahapon... malipayon sa tungâ sang ila kalaglagan! Hùo, sa pihak
_____________________________
(5) Jardín Botánico —Ang amó man nga Heneral nga naghimo sang dalan naghimo sang hardin botániko. Ang diutay nga mga tanúm nga ginpananúm diri nagkalalayong sa sulod sang malip-ot nga panahon. Ang hardin Botániko sang wala pa lang madugay sa Manila amó yana'ng malapad nga plasa nga madamo sing mga tanúm nga kahoy sa likod nayon sang Metropolitan Theater karón.
(6) Dumaan nga Manila Siudad. —Sadto isá ka poblasyon nga naga- ubay sa pangpang sang suba nga Pasig, sa kalaparán sang duta nga gintuboan sang madamo nga tigkahoy nga ginatawag sa katagalugan nga "nilad". Gani nga ang duóg ginatawag nga "maynilad". Ginpalip-ot sang mga katsila ini nga tinaga kag nahimo nga "manila" nga amó tubtob karón ang paghingalan sini nga siudad. Ang dumaan nga siudad amó sa karón ang Intramuros.
Ini nga duóg nga ginluntarán sadto sang mga pilipinhon, ginsalakay sang mga katsila nga ginpangulohan ni Goiti sang 1570. Iní lumutos sa mga pilipinhon apang naglulontad sing makadali lamang nga sang wala magdugay naghalalín man. Sang dumasón nga fuig, bulan sa Abril, nag-abót na man sa Manila ang bag-o nga gubán sang mga katsila nga ginpangulohan ni Legaspi. Ang maayo nga kabubut-on ni Raha Matanda nga pangulo sang amó nga duóg, kag ang pagpasugót man ni Lakandola nga pangulo sang Tondo, nagpatigayon sang maayo nga pagluntad sang mga katsila sa Manila nga wala па mahanabo ang inaway. Ang kasugtanan sa paghidait nanday Legaspi kag sang mga pangulo sang mga gubán nga pilipinhon nahiwat sang ike-18 sa Mayo sang 1571. Sa idalum sang pagdumala sang mga katsila ang Manila sang ulihe nag-uswag kag nagdako nga nabahinbahin sa nagkalainlain nga mga puók: Santa Cruz, San Fernando, Binondo, Tondo. Quiapo, San Sebastian, San Anton kag Sampaloc. Wala'y sapayán nga ang tagsa ginbilang nga isá ka tuhay nga banwa nga may iya nga kaugalingon nga kura kag alkalde, ang matuod nga sa kabilugán amó ang kapalarán sang Manila.
