kiemi drewnianemi zastąpione zostały. Parafia katolicka berzygalska liczy obecnie wiernych 3519. Tenże Fryderyk Mikołaj Manteuffel w r. 1792 zbudował na wyniosłem wzgórzu, na miejscu dawnego drewnianiego, piękny murowany kościół protestancki, przedstawiający obecnie wspaniałą ruinę z wysoką sterczącą wieżą, odzwierciadlającą się w wodach jeziora. W archiwum rodz. berzygalskiej gałęzi Manteufflów przechowane są dotąd ciekawe dokumenty, dotyczące przeszłości kraju i częstych najazdów kryżborskich Korffów na Berzygał. W roku 1816 przyjmowanym był w Berzygale cesarz Aleksander I przez ówczesnego dziedzica Mikołaja Manteuffla, szamb. kr. Stanisława Augusta. Przez Berzygał prowadzą liczne drogi komunikacyjne i handlowe. Z tych ostatnich od otwarcia kolei żel. P. W. tylko trakt birżańsko-lucyński głównie bywa uczęszczanym. Zarząd gminny i szk. ludowa w samym Berzygale, zarząd polic. w mieście Rzeżycy.
Berzygołka, ob. Utroja.
Berzyn, karczma, młyn i folw., pow. babimoski, ob. Komorowo.
Berża, ob. Behrse.
Berżałowce, wieś, pow. sejneński, gmina i parafia Berżniki, ma 24 dm. i 170 mk.
Berżany, mko i dwór prywatny, w pow. szawelskim, nad Wentą, o 38 wiorst od Szawel.
Berżnik, Berżniak, jezioro, pow. sejneński, między wsiami Berżniki i Sztabinki, o 5 w. na wschód od Sejn, ma 277 morg. obszaru i 30 st. głęb. Brzeg wschodni i południowy wzgórzyste, zachodni płaski, bezleśny. Na brzegach wsie: Krejwińce i Półkoty Br. Ch.
Berżniki, wś i folw. rządowy, pow. sejneński, gmina i par. t. n., przy drodze bitej z Sejn do Grodna, o 9 w. od Sejn, nad jez. Kelig i strumieniem łączącym jez. Iłgiel z jez. Pilwie. Posiada kościół par. drewniany, urząd gminny. W 1827 r. było tu 55 dm. i 464 mk., obecnie ma 96 dm. i 729 mk.; par. B. dek. sejneńskiego liczy 5866 dusz. Gmina B. ma 3640 mk., rozl. 13748 m., należy do s. gm. okr. I i st. p. w Sejnach o 8 w.; w skład gminy wchodzą: Berżniki wś i folw., Berżełowce, Bosse, Degucie, Dworczysko, Duby, Grudzewszczyzna, Krasnogruda, Krejwińce, Kukle, Maciejowizna, Małe, Olszanka, Olkienszczyzna, Poćkuny, Podkukle, Półkoty, Posejnele, Posejny, Ryngelówka, Sadok, Suworowo, Świack, Weresowszczyna, Wigrańce, Zaleskie, Zamiatyno, Zamby i Żegary.
Berżona, rz., dopływ Niemunia z prawej strony, przyjmuje z lewej strony strugę Węgierynkę; ma źródło w błocie Pohybel na półn. od Rakiszek.
Berżory, wś rządowa w pow. telszewskim, nad jez. t. n., o 32 w. od Telsz, kościół katol. ś. 8tanisława, 1746 wzniesiony przez mieszkańców, filialny płotelski. Por. Płotele.
Berżygal, ob. Berzygał.
Berżynie, ob. Szawle.
Berżyny, 1) wś rządowa, pow. wyłkowyski, gm. Wojtkobole, par. Grażyszki. W 1827 r. liczyła 18 dm. i 153 mk. 2). B., wś rządowa, pow. wyłkowyski, gm. Karkliny, par. Kieturwłoki; liczyła w 1827 r. 18 dm. i 148 mk.
Besarabia, ob. Bessarabia.
Beschine, ob. Baszyn.
Beseniowa, słow. Beszenowa, węg. Besenöfalva, wieś na Podhalu liptowskiem, nad Wagiem; ludności 255 dusz, przeważnie katolickiej: 9 protestantów (w 1870). Na piaskowcu karpackim potęzny pokład białawego trawertynu; z niego tryszczą obok siebie dwie szczawy, które osadziły znakomity pagórek trawertynowy. Źródła obecnie niewiele wody dają; zostawiają czerwony osad. Według Zejsznera ciepłota wody 25 sierpnia 1839 wynosiła 11,5°C.
Besidny, potok, wypływa w obr. gm. Urycza w pow. stryjskim, płynie głębokiemi parowami z pod działu uryckiego (842 m.) w kierunku południowo-zachodnim, a zabrawszy liczne podgórskie potoczki, uchodzi po przeszło ćwierćmilowym biegu z lewego brzegu do Urycza, dopływu Stryja. Br. G.
Besiekiery lub Biesiekiery, kol., pow. łęczycki, gm. i par. Grabów. B. należały dawniej do dóbr Grabów, obecnie zostały rozkolonizowane. W 1859 było tu 19 dm., 113 mk., obecnie 47 dm. Obszar ogólny gruntów 1134 m. Znajdują się tu rozwaliny starożytnego zamku, okolonego rowem. Budynek ma długości 55 arszynów, 30 szer. a wysokości 20. Baszta trzyma w kwadrat po 15 arszynów a wysokości 35; grubość murów około 4 łokci. Pod zamkiem znajdują się piwnice i pieczary. W XV stuleciu B. należały do rodziny Sokołowskich, z których Wawrzyniec, wojewoda łęczycki, około roku 1500 wystawił niewielki lecz obronny zameczek. W roku 1597 nabył go wraz ze wsią kardynał Andrzej Batory, synowiec króla Stefana, i oddał następnie za swoją synowicą Jerzemu Rakoczemu, który nie mieszkał w nim, lecz puszczał w dzierżawę. W pierwszej połowie XVII wieku jeden z takich dzierżawców, Jan Szymon Szczawiński, starosta łęczycki, nabywszy na własność upadły zamek, w r. 1653 podźwignął go i wyrestaurował, na pamiątkę czego wszystkie w nim oddrzwia rodzinnym swoim herbem Prawdzic ozdobił. Po jego śmierci wieś z zamkiem poszła na exdywizyą dla zaspokojenia dłużników. Nabył ją jakiś szlachcic herbu Ogończyk, który także zostawił po sobie ślady w cyfrach, godłach i niezdarnych malowidłach al-
