w jez. Bardow, gub. pskowskiej, ujście w gub. witebskiej, dł. 55 w.
Alvensleben, pudlingarnia pod Królewską Hutą.
Alwernia, mko, pow. chrzanowski, poł. pod 37° 2' szer. połu. a 50° 1' dł. wsch. od Ferro, 321 metrów n. p. m., 179 n. a. morgów, 77 domów, 263 męż. 261 kob., razem 524 ludn.; parafia w Porębie, 1 kl. szkoła ludowa w miejscu, st. poczt., młyn amerykański, szkoła garncarstwa; leży przy drodze krajowej prowadzącej z Krakowa do Chełmka; targi nadał Stanisław August w r. 1778; własność hr. Szembeka. Kościół z klaszt. bernardynów na wzgórzu wśród lasów założył Krzysztof Koryciński, kasztel. wojnicki, zm. w 1636 r., nadając mu nazwę pustyni leżącej nad rz. Arno w Toskanii, wsławionej mieszkaniem św. Franciszka. W kościele kilka pięknych pomników. Opis A. czyt. Dziennik liter. lwowski 1864 roku.M. M.
Alxnen, Bajor-Micko, wś, pow. kłajpedzki.
Alxnupoehnen, dwie wsie w Prusach wsch. 1) w pow. pilkaleńskim, 385 mk. 2) w pow. Niederung, 55 mk.
Alzen, ob. Haleniów.
Alzenau, wś na Szląsku pruskim, pow. brzeski, st. dr. żel. z Brzegu do Nissy, o 8 kil. od Brzegu.
Ałabuga, wś, pow i gub. astrachańska, st. poczt. między Astrachaniem a Kizlarem.
Ałanta, ob. Owanta.
Ałańczyce, wś, pow. mozyrski, niedaleko jez. Żyd.
Ałatyr, od 1780 r. m. pow. gub. symbirskiej, u zbiegu rz. t. n. z rz. Surą, o 1395 w. od Petersburga, 160 w. od Symbirska, 8700 mk.; drobny handel, przyst. rzeczna, sady owocowe i młyny. A. powiat w płn.-zach. cz. gub. ma grunt płaski, główna rz. Sura, rozl. 4,575 w. kw., 150000 mk. (3284 raskolników). W pow. bardzo rozwinięte: przemysł leśny, rolnictwo, hodowla bydła.
Aławsze, jez., pow. wiłkomirski, pod mkiem Bolniki, przeszło 3 w. dl., 1 w. szer. Na północy łączy się z jez. Płasztoka.
Ałgupis, rzeczka, lewy dopływ Struny, wpadającej do Niewiaży.
Ałki, ob. Iłłoki.
Ałksnupie, ob. Szadowo.
Ałkupis, rz. 1.) lewy dopływ rz. Minii, 2.) lewy dopływ rz. Aszwy. 3.) ob. Wardawa.
Ałola, rz., dopływ rz. Wielkiej, ma źr. w gub. pskowskiej, ujście w witebskiej pod Wierbiłowem (Prawdopodobnie ta sama, którą Siemienow mylnie opisuje jako Alulę (ob.)
Ałowsza, jez., pow. wiłkomirski, największe w pow., pod mkiem Sudejki, 5 w. dł., 2½ szer. Według Strielbickiego 7,2 mil kw. rozl.
Ałtynówka, słoboda, pow. królewiecki, gub. czernihowska, między Baturynem a Królewcem, st. poczt., 3442 mk.
Ałupka, wś, pow. jałcki, gub. taurydzka, winnice, marmurołomy, prześliczne położenie.
Ałuszta, mko, pow. jałcki, gub. taurydzka, między Symferopolem a Jałtą, u stóp Czatyrdahu, nad morzem.
Am… Niektóre miejscowości pisane czasem przez Am, ob. pod Ham…
Amalien, folw. z młynem, pow. międzychodzki, ob. Lubikowo (Liebuch).
Amalienhof. 1.) wś, pow. lidzki; w pobl. góra, wys. 137 saż. n. p. m. 2.) A., wś, pow. elbląski, 38 ha. rozl., 36 mk, ew. 3.) A., folw. p. międzychodzki, ob. Rojewo. 4.) A., folw., pow. wyrzyski, ob. Grabionna (Kaiserswalde). 5.) A., folw., pow. mogilnicki, ob. Głogowiec. 6.) A., ob. Malinowo. 7.) A., ob. Zacharka. 8.) A., ob. Jeziorki.
Amalienruh, folw., pow. człuchowski, do Krummensee należący, 75 mk. ewang.
Amalwa, 1.) jez., gm. Podawinie, pow. kalwaryjski, 2 w. długości, 1 szerokości, 509 morg. obszaru; głębokość dochodzi 30 łokci. Wpada do niego rzeczka Szławanta a wypływa druga rzeczka Dawinia. Dno jeziora i brzegi błotniste. Ryb niewiele, głównie szczupaki i liny. 2.) A., błoto, rozciąga się dokoła jeziora t. n. i po obu brzegach rz Dawini, skutkiem. czego jedna tylko wś, Amalwiszki, dotyka brzegów jeziora. 3.) A. rz. ob. Szławanta. Br. Ch.
Ambach, ob. Koziagóra.
Ambeka, Embach, ob. Omowża.
Ambenmujża, wś, pow. dynaburski, par. agłońska, z kościołem filialnym, własność Zybergów.
Amboten, łotew. Embote, wś w Kurlandyi, okr. hasenpocki, nad rz. Koj, o 35 w. na płd. od Hasenpotu, posiada w romantycznem położeniu staroż. zamek, wzniesiony 1249 przez w. mistrza krzyżackiego Dytrycha z Greningi, i paraf. kośc. ewang. łotewski. Parafia A. obejmuje ważniejsze wsie: Brinkenhof, Bakkhusen, Alschhof, Nigranden, Gulben, Preekuls-Assiten, Diensdorf i i. Pod A. stoczoną została 1247 r. przez Henryka Hohenlohe i krzyżaków bitwa z pogańską Litwą. F. S.
Ambrożno, kol. i folw. donacyjny, pow. łęczycki, gm. Tum, rozl. folw. morg. 305; kolonia 625 mk., 43 dm.
Ambrożyszki, wś, pow. wileński.
Amburga, ob. Annenburg.
Amelii zdrój, ob. Iwonicz.
Amelin, wś, pow. lubartowski, gm. Samoklęski, o 15 w. od Lubartowa, utworzona w 1864 r. w czasie uwłaszczenia włościan z części dóbr Garbowa, liczy 30 osad.
Amelin, mała wioska, pow. radomyski, nad rz. Czortowcem, dopływem rz. Użu, o 24 w. od m. Chabnego a o 4 w. od wsi Wołczków, z któremi stanowi jednę parafią. Mieszk. 175
