wieże, w środku słup. Dr. M.
Bracław. Tak niekiedy zowią mylnie Brasław (ob.).
Bracyan, ob. Bratyan.
Bracz, niem. Bratsch, wś, pow. głupczycki, z filią parafii katol. czeskiej Troplowice.
Braczowce, Brezegowce, węg. Berettö, wieś w hr. szaryskiem (Węg.), nad rz. Torysą, ma kościoł katol. filial., piwowarstwo, piękne łąki, pastwiska, lasy, 385 mk. H. M.
Bradegrube, st. dr. żel. z Katowic do Karniowa, o 20 kil. od Katowic.
Braetz, ob. Brojce.
Braha, wś, pow. kamieniecki, nad rz. Dniestrem, naprzeciw twierdzy chocimskiej. Tu w 1621 r. przeprawiał się Jan Chodkiewicz po moście zbudowanym umyślnie. W 1642 r. był tu zjazd komisarzy polskich i wołoskich; w 1739 r. Minich feldmarszałek rosyjski zdobywając Chocim tu przemieszkiwał; w 1769 r. Golicyn w tymże cełu zajął B. Są tu okopy resztki obozu Chodkiewicza. B. ma 336 dusz męz., 664 dz. ziemi włośc, ziemi dwor. 671 dz., należała do Jordanów, dziś Giżyckich. Dr. M.
Braha, ob. Brahiłów.
Brahe, ob. Brda.
Brahiłów, Braiłów, 1.) m., pow. winnicki, przy ujściu rzeki Brahy do Rowu, o 25 w. od Winnicy, o 10 w. od Zmierzynki, przy kolei odesko - kijowskiej, z małym przystankiem. Mieszk. 3000, stan, gmina, apteka; fabryka cukru (1871 założ.), gorzelnia, produkcyą których obliczają na milion rs. Są tu także młyny wodne, młyn parowy i piece wapienne, oraz garbarnia. Nazwisko (prawdopodobnie Brahirów pierwotnie) przypomina czasy tureckie, lecz przeszłość jego mało znana; wiadodomo tylko, że należał do Potockich i tu Salezy Franciszek Potocki, wojewoda kijowski, pobudował kościół trynitarzy, jeden z największych i najpiękniejszych po katedrze kamienieckiej. Kościół ten dziś zajęty na prawosławny monastyr żeński, a statua Cudownego Jezusa Nazarańskiego, dla uczczenia której lud z dalekich stron zbiera się, przeniesiona do kaplicy na cmentarzu. Przed kilkunastu laty rozpoczęty nowy kościół, 1879 wykończony (za staraniem miejscowego proboszcza ks. Szydłowskiego i dziekana winnickiego ks. Baranowskiego). Szczęsny Potocki sprzedał B. Jukowskim, od których w ostatnich czasach nabył go znany przedsiębierca kolejowy Mek. Do majątku tego należą wsie: Kozaczówka, Moskalówka, Ludawka, Nowosielica, Lelaki, Tortaki i Siomiaki, razem ziemi ornej 4756 dz., lasu 3692 dz., nieużytków 493 dzies. Ziemi włośc. w m. Brahiłowie jest 2092 dzies., ziemi ornej dworskiej 908 dzies. Około B. jest kamień wapienny, dający wyborne wapno. Parafia katol. B. (od r. 1741) dek. winnickiego: dusz 2578. Miała kaplicę w Poczapińcach. 2.) B. lub. Brahiłówka, wś, pow. uszycki, gm. Pilipkowce, ma 362 dusz męz., 104 jednodworców, 855 dzies. ziemi włośc., 218 dzies. ziemi jednodworców (na czynszu). Należy do Stadnickich, którzy mają 1536 dz. Dr. M.
Brahiłówka, ob. Brahiłów.
Brahin, mko, pow. rzeczycki, starożytna osada słowiańska w dawnem województwie mińskiem, nad rzeką Brahinką, o 75 wiorst od Rzeczycy i o 352 wiorsty od Mińska, przy drodze z Łojowa do Czarnobyla. Ma mieszk. obojej płci 2,700 dusz. Jest tu zarząd gminy brahińskiej, składającej się z 37 wiosek i 3319 dusz płci męzkiej, i zarząd policyjny. Była tu filia parafiii katol. Ostrohladowicze. Dwie cerkwie prawosł. Jedna z b. męzkiego klasztoru bazylianów, druga z żeńskiego bazylianek, który od r. 1725 był parafialnym grecko-unickim. O B. wspominają kronikarze już w wieku XII jako o dziedzictwie wielkich książąt kijowskich. W czasie bratobójczych wojen kniaziów waregskich, mianowicie w r. 1147, B. był spustoszony przez Połowców, sprzymierzonych ze Światosławem Olegowiczem. Kniaź kijowski Ruryk, żeniąc w roku 1189 dziesięcieletniego syna swego Rościsława z ośmioletnią Wierchosławą, kniaziówną suzdalską, oddał na własność miasto B. tej dziecinnej parze. Za czasów litewskich B. był własnością wyłączną wielkich książąt, a w r. 1511 otrzymał ważne przywileje od Zygmunta I. Pod koniec XVI wieku widzimy B. w posiadaniu możnych kniaziów Wiśniowieckich, i tu właśnie na dworze księcia Adama, okoła 1604 roku, zjawił się tajemniczy Dymitr, roszcząc otwarcie pretensyą do tronu moskiewskiego. Do r. 1873 miasteczko i obszerne dobra brahińskie należały do Rokickich, atoli w tym czasie gród starożytny z folwarkami: Michałów, Głuchowicze, Rafałowo, Chatucza, Buda, Nowosiołki, Ihnacin i Trzebówka, liczącemi obszaru 30,000 morgów, przeszły we władanie kupca 1-ej gildyi Konoplina; zaś majątki B. i Mikulicze, mające obszaru przeszło 40,000 mogów zostały przy imieniu Rokickich. Dobra B. w ogóle słyną z wybornych gruntów, obfitości lasów i sianożęci, lecz wszystko to w zaniedbaniu zupełnem i eksploatuje się bardzo nieekonomicznie Al. Jel.
Brahinka, rz. w pow. rzeczyckim, ważny i ostatni dopływ ze strony lewej Prypeci, początek bierze nieco wyżej wsi Udalówki, leżążej na gościńcu z Chołmecza do Brahina; kierunek od północy na południe; przepływa kilka jeziór, jest bardzo rybną, uchodzi do Prypeci przed samem jej ujściem do Dniepru w gub. kijowskiej, niedaleko od wsi Terenczy. Z aktu 1578 r. widzimy, że B. była podówczas spławną; chodziły po niej t. z. komiachy.
