Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1.djvu/436

wyrabiających rocznie 25,000 naczyń wartości 1476 złr. Wapna wypalają w 7 miejscowościach rocznie 30,000 mec (jedna meca równa się połowie korca czyli 16 garncy wied.) gipsu wypalają w 2 miejscowościach 5,200 mec rocznie; mydlarzy wyrabiających świece łojowe i mydło jest w tym powiecie 6, którzy zużywają rocznie 500 centnarów łoju, 40 cent. sody i popiołu, i produkują rocznie 380 cent. świec łojowych wartości 13,000 złr. i 120 centn. mydła wartości 3,000 złr.; świece łojowe zużywają głównie izraelici dla oświetlania swych pomieszkań w dnie szabasowe i świąteczne. Młynów wodnych jest w tym powiecie 42 o 158 kamieniach, które spotrzebowują rocznie 109,500 mec zboża i dostarczają 71,250 centnarów mąki wartości przeciętnej 380,360 złr. Browarów piwnych jest w tym powiecie 3, mianowicie: w Manasterzyskach, w Nagorzance i w Trybuchowcach. Gorzelni jest w tym powiecie 22 mianowicie: w Bobulińcach Buczaczu, Dubienku, Kościelnikach, Dulibach, Kowalówce, Koropcu, Leszczańcach, Manasterzyskach, Nagórzance, Petlikowcach, Porchowej, Petryłowie, Przewłoce, Potoku, Rzepińcach, Sorokach, Skomorochach, Trybuchowcach, Wyczułkach, Zadarowie, Zaleszczykach małych. Plantacya tytuniu nie co rok jest jednakową; ilość uprawiających zmienia się co rok; w ostatnich latach dziesięciu największa ilość uprawiających była 7686; najmniejsza 3975; największa przestrzeń użyta rocznie w tym czasie pod uprawę tytuniu wynosiła 1042 m., najmniejsza roczna przestrzeń wynosiła 510 m. Największa ilość zebranego tytuniu rocznie wynosiła w tym okresie czasu 13,888,74 centnara, najmniejsza 3895,03 centn. Największa wartość tytuniu zebranego wynosiła rocznie 115,914 złr. 21 ct., najmniejsza 34,519 złr. 57 i pół ct. Obiedwie fabryki tytuniu i cygar (w Manasterzyskach pow. Buczacz i Winniki pow. Lwów) razem. spotrzebowują rocznie między 203 a 437 sześciennych sążni drzewa opałowego; liści tytuniowych spotrzebowują te obiedwie fabryki razem krajowych 5,242,484 funtów wiedeń., zagranicznych 324,886 funtów wied. Roczna produkcya tytuniu i cygar w tych fabrykach obudwu wynosi rocznie: zwitków prostego tytoniu 87,690,100 sztuk wartości 2186711 złr. 10 ct., tytuniu w paczkach 449,400 wied. fun. wartości 190,026 cygar sztuk 35,444,000 wartości 766,382 złr. 50 ct. Tabaki do zażywania produkują te obydwie fabryki razem 230,307 wied. funtów, wartości 217,671 złr. 78 i pół ct. Fabryka tytuniu i cygar w Manasterzyskach posiada maszynę parową o sile 4 koni, 3 maszyny do krajania, z których każda kraje po 50 centnarów dziennie; robotników jest w tej fabyce za dziennem wynagrodze- 38 mężczyzn, 32 kobiet, za wynagrodzeniem od sztuki 369 kobiet i 35 dzieci: razem 38 męzczyzn, 401 kob., 35 dzieci; płaca dzienna wynosi między 36 a 44 ct. Wełny ordynaryjnej produkuje ten powiat rocznie 500 centnarów wartości 15,500 złr., sukna wyrabiają w tym pow. ordynaryjnego 2000 łokci, haliny 6000 łokci, razem wartości 9000 złr. Fabryka sukna istnieje w tym powiecie jedna w Trybuchowcach pod samym Buczaczem, która zatrudnia przez cały rok 4 mężczyzn i 2 kobiety. Lnu produkuje ten powiat rocznie 200 centn., konopi 2430 centnarów; wartość roczna tych obydwóch produktów wynosi 40,450 złr. Warsztatów tkackich jest w tym powiecie rocznie w ruchu 145, które zużywają rocznie 1115 centnarów lnu i konopi, wyrabiają 111,500 łokci płutna wartości 11,150 złr. Kuśnierzy znajduje się w tym powiecie 75, którzy spotrzebowują rocznie skór owczych, jagnięcych i króliczych razem sztuk 17,560 i sporządzają ordynaryjnych kożuchów rocznie 3512 sztuk, razem wartości 35,120 złr. Lasy tego powiatu dostarczają rocznie drzewa budulcowego sztuk, 10,000 wartości 12960 złr.; drzewa opałowego twardego 15415 sążni, miękkiego 4000 sążni: razem wartości 73,660 złr. Powiat ten produkuje: pszenicy 325,000 niższo austr. mec; żyta 280,000 m., jęczmienia 104,000 m., owsa 182,000 mec, kururydzy 54,000 mec, prosa 40,000 m., hreczki 75960 m., bobu 9,000 m., grochu 36,000 m., soczewicy 7200 mec., wyki 4800 m., ziemniaków 350,000 m., buraków cukrowych 10,000 centnarów, buraków pastewnych 34,000 mec, kapusty 41667 kóp główek, przędziwa lnianego 820 cent., przędziwa konopnego 3,800 cent., nasienia lnianego 35, nasienia konopnego 145 m., nasienia rzepaku 36, nasienia koniczyny 1000 centnarów, tytuniu 540 centnarów, słomy 780,000 centn., siana 120,000 centn., potrawu 50,000 centn., koniczyny, mieszanki innych traw pastewnych 51,000 centn., innych owoców 1200 m., miodu 13 centn., wosku 3 ctry, mleka 40000 wiader, masła 3000 ctrów, sera 6000 ctrów, wełny owczej 200 ctrów, drzewa opałowego twardego 25,000 sągów, drzewa opałowego miękkiego 15000 sągów, drzewa budulcowego i wyrobowego 900,755 stóp sześc. Przemysł domowy rozległy jest pod względem tkactwa i sukiennictwa, lecz ogranicza się na grube włościańskie płótno i takież sukno, z którego wyrabiane siermięgi wzorzysto na wszystkich szwach i na przodzie kolorową włóczką wyszywane bywają, Kobiety haftują kolorowym jedwabiem koszule na ramionach i brzegi fartuszków. Handel zbożem i surowemi płodami jest w tym powiecie bardzo ożywiony, kupcy buczaccy uchodzą po tarnopolskich za najbogatszych na całem galicyjskiem Podolu. Ko-