Bakożyn a wznoszące się po lewej stronie Rastawicy, na cyplu jednej z wyniosłości nadbrzeżnych. Zamczyszcze to jest potrójnym ze wszech stron opasane wałem: po jednej stronie ma ono pole, po drugiej rzekę, z trzeciej jar. Obwodu liczy 260 sążni, wjazdów ma dwa. Na płaszczyźnie obok zamczyszcza miało się wznosić miasto Bakożyn, a w zamczyszczu wznosił się prawdopodobnie, jak zwykle, dwór książęcy: co wszystko zniszczone przez tatarów. Podanie od niepomnych czasów niesie o obleganiu tego miejsca przez tatarów pod wodzą Mamaja, o niespodzianym napadzie na jednę najsłabszą stronę i ubiciu pani czyli księżnej tego miejsca. W każdym jednak razie ów Mamaj z podania tego, nie może być owym historycznym Mamajem, znanym w dziejach z klęski jaką poniósł na Kulikowem polu, bo ten nigdy w tych stronach nie wojował; chyba więc należałoby przypuścić, że fakt zdobycia i zniszczenia zamczyska bakożyńskiego mógł się wydarzyć za najazdu Tymur Kutłuka, jak o tem już wyżej było. Do dziś dnia na zamczyszczu bakożyńskiem znajduje się przypadkowo wiele czerepów z naczyń pobitych, grotów żelaznych i bronzowych od strzał. Z rzeki też koło zamczyska wydobyto piękny medal bronzowy z wyobrażeniem dwóch świętych, z napisem greckim w otoku: „Agios, Agios, Agios... Sabaoth“. Znaleziono tu też ciekawą i zagadkową skorupę z rozbitego glinianego naczynia z napisem słowiańskim: „Cboe“. Dokoła tego zamczyska mnóstwo się jeży mogił. Dla archeologa główną tu one stanowią ciekawość. Naliczono ich 913, w liczbie których 372 obłożonych na sztorc kładzionemi płytami kamiennemi. Znajdują się one po większej części nad jarami, na poboczach gór, w pewnych od siebie ugrupowane odstępach. Przez nikogo dotąd nie były naukowo zbadane (Edward Rulikowski). 3.) B., okrąg wiejski w gm. Łucka wieś, pow. dziśnieński, zawiera w swym obrębie wsie: Łuck, Girstuny, Mosar, Ruczajkręty, Worońce, Gatówki, Łużki, Konkowszczyzna, Paufiłowszczyzna, Robertowo, Sautki, Buki, Podworońce.
Bukienka lub Bukinka, kol., pow. nowo-radomski, gm. Kobiele, par. Kobiele-wielkie. W 1827 r. było tu 6 dm. i 45 mk.
Bukiły, ob. Łukawce.
Bukiszki, 1.) okrąg wiejski w gm. Rzesza, pow. wileński, zawiera nast. wsie: Podwilańce, Jaranda, Zabłocie, Zadworzańce, Moskaliszki, Pustołówka, Hełuże, Genejciszki, Poczyłajce, Raskazy, Sbrodna; zaścianki: Augusty, Sienkiewice, Bołądziszki, Bieganka, Awiżenie, Dębówka.
Bukiszki, okolica i wś, pow. trocki, par. Sumiliszki. W r. 1850 rodziny Łojbów, Woronowiczów, Stambrowskich i Jacuńskich miały tu razem 188 dzies. gruntu.
Bukła, zaścianek w pow. trockim.
Bukmujźa, znaczna majętność ziemska w Inflantach polskich, we wschodnibo-południowej części powiatu rzeżyckiego, położona na prawym brzegu malowniczego jeziora Esza (w dawnych dokumentach zwanego Essen), przy trakcie handlowym z Oświeja do Rzeżycy, wraz ze wsią Pachołkami 4880 dz. obejmujaca, własność Justyna Sobańskiego. Miejscowość wzgórkowata i leśna, ożywiona małemi potokami leśnemi; należy do najwyższych w tej stronie kraju; to też wyższe wzgórza tutejsze w jedno pasmo połączone okolicznie noszą nazwę „gór bukmujskich“. Niektóre z nich pięknym porastają borem sosnowym, na innych znajdują się i drzewa liściowe, a jedno zdobi przepyszna dąbrowa. Urocze położenie jeziora, nad którem leży B., podnoszą liczne rozsiane po niem wyspy, ocienione dębowemi gajami, z których największa, położona w zachodniej części Jeziora, między Andzelmujzą i Krzewinem a mająca przeszło milę obwodu, zarosła jest cała lasem wysokopiennym (Patrz: „Inflanty polskie“ p. G. Manteufla str. 28). Lud łotewski rzymsko-katolicki. Grunt lekki ale żyzny. Mają tu istnieć pokłady kredy czerwonej i węgla kamiennego, dotąd przez nikogo nieużytkowane. Tej wiadomości wszelako nietylko nie stwierdzają uczeni geologowie ale nawet stasowczo onej zaprzeczają, z powodu geologicznej formacyi tej okolicy, w której takowych pokładów spodziewać się nie można. Rzecz ta przez specyalistów na samem miejscu jeszcze rozstrzyganą nie była. B. od r. 1829 posiada swój własny kościół parafialny, przez Ignacego Sobańskiego z muru wzniesiony na miejscu dawnej drewnianej kaplicy, stanowiącej niegdyś filią dagdzieńskiego pojezuickiego kościoła, a obecnie należy do dekanatu rzeżycko-raźnieńskiego. Liczy zaś 3830 katolickich parafian. Do tej parafii należy jeszcze pięć innych sąsiednich majętności 1) Tulenmujża, obsz. 1500 dz., własność Pawłowa; 2) Przemyśl, niegdyś Kółakowskich, obecnie Korego, obsz. 5505 dz.; 3) Bereśnie, własność Andrzeja Targońskiego, obsz. 3800 dz.; 4) Widno, własność Mackiewiczowej, obsz. 650 dz.; 5) Dobroczyn, własność generała Feliksa Stabrowskiego, obsz. 1450 dz. Wszystkie te dobra składały niegdyś królewszczyznę zwaną Bukhoff i Essen, którą od końca XVII wieku władali Hylzenowie a która od r. 1748 ich dziedziczną została posiadłością. Niegdyś wiele dzików tu się gnieździło, jak to wykazuje lustracya dóbr królewskich z r. 1599; lecz ta zwierzyna od dwóch stuleci najzupełniej w tych okolicach wytępiona. Kościół parafialny bukmujski ma kaplice filialne w Bereśniach i Prze-
