Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1.djvu/478

This page has been proofread.

Burzenland (niem.), ob. Burcy kraj.

Burzykowo, leśnictwo, pow. obornicki, ob. Kowanówko.

Burzymów, wś, pow. słonimski, miała kaplicę katol. parafii Słonim.

Burzymowicze, wś, pow. oszmiański, w 18 w. majętność ta była dziedzictwem Roemera Jana, syna Mateusza, starosty sumieliskiego.

Burzyn, wś i folw., nad rz. Biebrzą, pow. kolneński, gm. Jedwabne, par. Burzyn. Posiada kościół par. murowany. R. 1827 było tu 10 dm. i 44 mk. Par. B. dek. kolneńskiego 2260 dusz liczy. Br. Ch.

Busch (Alt-) , ob. Starylas.

Buschen, Paschen, jez. w okr. goldyngeńskim Kurlandyi, w par. windawskiej, około 2 w. dł. i 2 w. sz.

Buschhof, wś w Kurlandyi, w parafii selburskiej, ma źródła mineralne żelaziste.

Buschin, ob. Buszna.

Buschkau, ob. Buszkowy.

Buschmühl (niem.), młyn i leśnictwo, pow. chojnicki, tuż pod Chojnicami, 4 dm., 30 mk., 19 kat.

Buschmühle, młyn wodny, ob. Stare Dłusko, pow. międzychodzki.

Buschvorwerk, folw., pow. wałecki, do dóbr Roswałdu należący, 1 dm., 7 mk., 2 kat.

Buschwitz, ob. Bószicy.

Buselwitz, ob. Bogusławice.

Busewo, ob. Bussewo.

Busiaszka, ob. Szczara.

Busieniec, wś, pow. hrubieszowski, gm. Jarosławiec, par. Uchanie. W 1827 r. było tu 6 dm. i 48 mk.

Busina, wś, pow. sieradzki, gm. Wierzchy, par. Bałdrzychów, przy trakcie z Szadku do Poddębic. R. 1827 r. było tu 12 dm. i 134 mk., obecnie 175 mk. t. j. 91 kat. i 84 ewang. Włościanie mają 96 morg. gruntu.

Buśno, wś, pow. hrubieszowski, gm. Białopole, par. Uchanie, leży na wzgórzach nad doliną rzeki Wielnianki, śród podmokłej niziny i lasów, o 9 w. na wschód północny od Uchania. Posiada kościół par. dla ludności rusińskiej. W 1827 r. było tu 51 dm. i 283 mk., obecnie 59 dm. B. stanowiło przedtem par. dek. dubienieckiego. Br. Ch.

Busk, Busko, os., przedtem mko poduchowne, pow. stopnicki, gm. i par. Busk, o 2 mile od Stopnicy. Posiada kościół par. murowany, sąd gm. okr. VI, urząd gm., st. tel. i poczt., szkołę początkową, szpital letni na 32 łóżek i dom schronienia. W 1827 r. B. liczył 78 dm. i 648 mk.; w 1859 r. miał 148 dm. i 933 mk., obecnie liczy 193 dm., w tej liczbie 21 murowanych i 1585 mk., w tej liczbie 384 żydów. Sławę swą i obecną pomyślność zawdzięcza B. źródłom słonym, znajdującym się o pół mili od miasta ku południowi. Historya osady B. jest następująca. W końcu XII wieku żyło dwóch braci Wit i Dzierżysław, albo Dzierżek. Wit, starszy, upodobawszy sobie stan duchowny, już w 1190 r. piastował mitrę płockiego biskupstwa, a sprowadziwszy słynnych wówczas braci kanoników regularnych premonstrateńskich, reguły św. Norberta, nadał im majętność swoją Witów, dziś w gubernii warszawskiej, powiecie piotrkowskim, położoną, i tamże ich osadził; wkrótce brat jego Dzierżek, młodym jeszcze będąc człowiekiem, część tych zakonników, wraz z zakonnicami tejże reguły, z Witowa do Buska, to jest do swego dziedzictwa, sprowadził, a wyjeżdzając na wojnę przeciw Romanowi halickiemu, zrobił testament, mocą którego cały prawie majątek tymże braciom i siostrom reguły ś. Norberta w Busku przeznaczył. Umarł Dzierżek w 1241 r.; testament jego pisany był przed r. 1206, a gdy już w nim o braciach i siostrach norbertańskich jest mowa, należy wnosić, że założenie tutejszego kościoła około roku 1190 przypaść mogło. Wieś tę wyniósł Leszek Czarny do stopnia miasta w r. 1287 i nadał mu prawo niemieckie; od wszelkich służebności, z polskiego prawa wynikających, mieszkańców uwolnił. Władysław Jagiełło, Kazimierz IV i Zygmunt III nadali Buskowi przywileje na jarmarki. W początkach XV wieku były tu fabryki sukienne i postrzygalnia miejska, którą mieszczanie klasztorowi ustąpili, oraz liczne cechy rozmaitych rzemiosł, z których cztery dotąd istnieją; największą pomiędzy niemi rolę odgrywał zawsze cech szewcki, ustanowiony w r. 1490 przez kardynała Fryderyka Jagiellończyka, brata królewskiego. Busko wiele ucierpiało od szlachty, udającej się w r. 1474 na wyprawę do Węgier. Podobnież złupione było podczas zatargów dyssydentów z katolikami; wojny następne także je niszczyly; ostatecznie jednak największą klęskę poniosło w r. 1820, w którym stracili przez pogorzel mieszkańcy tutejsi prawie cały swój dobytek, tak dalece, że nie mając żadnego do wystawienia nowych domów funduszu, w dołach w ziemi kopanych zamieszkiwać musieli. W takim stanie zastało miasto odkrycie, a raczej wznowienie źródła siarczano-słonego w r. 1824, którego doświadczona w wielu cierpieniach skuteczność coraz liczniejszych sprowadzała tu gości. Kościół tutejszy nie jest pierwotną fundacyą Dzierżka, o której wyżej było wspomniane; zdaje się, że początkowo przy klasztorze mała była kaplica, która po wystawieniu kościoła większego z korytarzami klasztornemi została z takowym połączoną. Jedyna bowiem starożytność tutejsza, to jest kamień grobowy założyciela klasztoru, staraniem późniejszych dzierżawców z gruzów wydobyty i zachowany, na tychże korytarzach miała się znajdować; napis na tym nagrobku jest następujący: Derslaus