XIII w. klasztor pp. cysterski, jakto wynika z napisu pod obrazem mistrza pruskiego Ludwika, znajdującego się w kościele szarytek w Chełmnie: „Ludovicus culinae magister praeceptor theutonicorum monasterium, hoc sanctimonialium ordinis s. Benedicti ex Czyste translatum hoc in Culmine Deo Maximo Virginique Matri devovet 1265.“ W r. 1285 Berthold von Cist (Czyste) wyznacza legat cysterskom w Chełmnie. 2.) Cz., osada w pow. chojnickim, nad jeziorem, par. Wiele, ćwierć mili na wschód od wielkiego wdzidzkiego jeziora; obszaru ziemi ma 1823, domów mieszk. 4, kat. 21, ew. 6. Kś. F.
Czyste błoto, od r. 1877 po niem. Reinbruch, wieś w pow. brodnickim, par. Pokrzydowo, obszaru ziemi zajmuje 477 m., domów mieszk. 11, kat. 26, ew. 49; st. p. Kurzętnik. Kś. F.
Czystobór, zaśc. prywatny nad jez. Błotem, pow. wileński, 3 okr. adm.
Czystochleb, folw. i leśnictwo w pow. toruńskim, ćwierć mili od Wąbrzeźna, należy do obszernego klucza ryńskiego (areału 18,000 m.). Od r. 1553 był właścicielem Cz. sławny profesor akademii jagielońskiej w Krakowie, następnie długoletni kanclerz biskupa chełmińskiego Jana Lubodzieskiego, dr. Szymon Marycki, rodem z Pilzna; jak pisze w swoich listach, sam tu prowadził gospodarstwo, które obejmowało wtedy 50 włók ornej roli; dostał on tę wieś jako posag za żoną (pierwszą) Anną Tenk albo Tenek z Torunia; przez dłuższy czas mieszkał z familią w Cz., a zapewne i umarł r. 1574; od tej wsi nazywa się też Czystochlebski (patrz rozprawę o Maryckim prof. Węclewskiego w programie gimnazyum chełmińskiego z r. 1867 i listy oryginalne Maryckiego w bibl. w Pelplinie). R. 1670 posiada Cz. Michał Działyński, star. kiszewski; w nowszym czasie należał wraz z całym kluczem ryńskim do Wilxyckich; pani Wilxycka, znana z dobroczynnych swych fundacyj, niedawno zmarła we Wabczu, zapisała ten majątek jako posag córce swojej, z męża Mielżyńskiej, po której nabył go hr. Sumiński. Sam Cz. zajmuje razem z lasem 3974 m. ziemi, mieszk. domów 5, kat. 135, par. Ryńsk. Kś. F.
Czystohorb, wieś w pow. sanockim, par. greckiej w Komańczy, par. łac. w Bukowsku; ma 96 dm. i 591 mk., przeważnie Rusinów. Obszar dworski nie ma tutaj żadnych gruntów, wszystkie należą do włościan (zbiorowo), którzy posiadają 1250 m. gruntu ornego, 353 m. łąk i ogrodów, 675 m. pastwisk i 375 m. lasu. Włościanie zatrudnieni rolą i wypasem bydła. Cz. leży na samej granicy węgierskiej, u stóp Beskidu. Najniższe położenie w gminie wynosi 490 metrów, najwyższe wzniesienie 849 m. n. p. m. Osada rozłożona po obu brzegach potoku Komanieckiego, upływającego do Osławicy. Na południowo-zachodniej granicy wsi od strony Węgier, leży szczyt góry „Pasika“ zwanej, wzniesiony 849 m. npm. Drugi najwyższy szczyt górski w obrębie gminy jest 705 m. wzniesiony npm. a zowie się „Bania.“ Istnieje tutaj cerkiew filialna, drewniana, z tytułem św. Michała Archanioła. Erekcyjne nadanie tej cerkwi, wydane w dzień Uśpienia Bogarodzicy roku 1524 przez Mikołaja Wolskiego, kasztelana sochaczewskiego i starostę sanockiego. Cz. był dawniej królewszczyzną, należącą do starostwa krośnieńskiego. Lustracya królewszczyzn z r. 1765 nazywa Cz. wsią wołoską i mimo braku pisemnych na to dowodów, z samego charakteru ludu sądząc, można twierdzić że pierwszymi osadnikami byli tutaj Wołosi, a osada fundowana na prawie wołoskiem z osobnem kniaźstwem. Powołana lustracya zastała kniaźstwo Cz. w posiadaniu Bazylego i Michała Kadylczyków oraz Jana Jazydy, włościan, za przywilejem Augusta III z 9 czerwca 1750, potwierdzającym dawniejsze przywileje. Kniaźstwo to z wsią całą sprzedał rząd austryacki w r. 1819. W. J. W.
Czystopady, wieś, pow. brodzki, leży nad Seretem, który tu jest jeszcze potokiem i nad wierzchowinami stawu załozieckiego; w tej wiosce jest także mały stawek na Serecie, oddzielony tylko groblą od stawu w Załoźcach; oddaloną jest od Załoziec o 6.6 kil. w kierunku zach. półn., od Brodów na połud. wschód o 5 mil, od Podkamienia na południe o 2 mile. Przestrzeń pos. dwor.: roli ornej 5, łąk i ogr. 117, pastwisk 111, lasu 168; pos. mn.: roli ornej 909, łąk i ogr. 350, pastw. 40 m., okolica piaszczysta i leśna. Należy do rz. kat. par. w Załoścach, gr. kat. par. ma w miejscu, z filią w Ratyszczach dek. załozieckiego (1042 wiernych). Ludności rz. kat. 25, gr. kat. 659, izrael. 22: razem 716. W tej wsi jest szkoła filialna 1-klasowa. Właściciel więk. posiadł. Włodzimierz hr. Dzieduszycki.
Czystopol, m. pow. gub. kazańskiej, 14116 mk., o 1566 w. od Petersburga, a 136 od Kazania. Bank, stacya pocztowa i przystań statków parowych.
Czystyłów, wieś, pow. tarnopolski, nad Seretem, przy kolei żelaznej Karola Ludwika, o milę na północ od Tarnopola i przy gościńcu idącym z Tarnopola do Załoziec. Przestrzeń posiadłości większej: roli ornej 73, łąk i ogr. 17; pos. mniej.: roli ornej 1058, łąk i ogrodów 289, pastw. 31. Ludności rz. kat. 83, gr. kat. 440, izrael. 204: razem 627. Należy do rz. kat. par. w Płotyczy, gr. kat. w Białej. W Czystyłowie jest szkoła etatowa 1-klasowa. Właściciel większej posiadłości Helena hr. Mier. B. R.
Czystynie (z Nowostawem i Toporowem), wś, pow. żółkiewski, nad potokiem Sosnowiec,
