dopływem Bugu, o 2 i pół mili na północny wschód od Kulikowa, o milę na półn. wschód od wsi Żółtańce, o 3 mile na wschód od Żółkwi, w okolicy płaskiej, piaszczystej, leśnej i moczarowatej. Przestrzeń pos. więk.: roli ornej 495, łąk i ogr. 86, pastw. 15, lasu 147; pos. mniej.: roli ornej 794, łąk i ogr. 374, pastwisk 8 morg. Ludności rzym. kat. 47, gr. kat. 589, izrael. 26: razem 662. Należy do rz. kat. par. w Żółtańcach, gr. kat. ma w miejscu, należącą do dek. kulikowskiego. Właściciel większej posiadłości Seweryn hrabia Uruski. B. R.
Czyszen (niem.), ob. Cisze.
Czyszki (z Miasteczkiem i Wulką), wieś, pow. lwowski, o 3.8 kil. od Winnik, par. gr. kat. Dmytrowice, par. rz. kat. w miejscu, szkoła 1-klasowa. Dominium należy do klasztoru franciszkanów we Lwowie.
Czyszki, Ciszki, ob. Czyżki.
Czyszki, strumień, powstaje w obr. gminy Czyszek, w pow. mościskim, z dwóch strug, jednej napływającej od płn. z pod lasu Buczyny (345 m.), i drugiej od płd. z pod bezimiennego wzgórza (333 m.) a łączących się w Czyszkach (269 m.). Potok powstały płynie na płn. zach. łączkami śród domostw Czyszek. Poniżej wsi przepływał on dawniej znaczny staw, dziś juz osuszony. Poczem zwraca się na zachód i przechodzi w obr. gminy Hruszatyc i Bybła a w Borszowicach w kierunku płn. zach. uchodzi z pr. brz. do Wyrwy, dopływu Wiaru. Od płn. wznoszą się nad tym strumieniem rozłożyste, nagie wzgórza jak Magiera (320 m.) w Hruszatycach i Zawaliny (307 m.) w Borszowicach, a od połd. tuż między nim a Wyrwą, Ostragórka (283 m.). Długość biegu 11 kil. Br. G.
Czyszków, wś i folw., pow. garwoliński, gm. Górzno, par. Garwolin. Leży przy drodze żelaznej Nadwiśl., o 9 i pół wiorst od Pilawy ku Sobolewowi. W 1827 r. było tu 17 dm. i 125 mk., obecnie liczy 24 dm., 279 mk. Dobra Cz. składają się z folw. Cz., osady młynarskiej Pałędź, lasu zwanego Izdebno, tudzież wsi: Cz. i Czyszkówek; od Garwolina w. 2, od rzeki Wisły w. 18. Rozl. wynosi m. 1804 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 702, łąk m. 156, pastwisk m. 116, wody m. 19, lasu m. 427, zarośli m. 363, nieużytki i place m. 21. Płodozmian 15-polowy, gorzelnia, browar, 2 młyny, 2 stawy zarybione, rzeczka bez nazwy przepływa przez territorium dóbr. Wieś Czyszków osad 10, gruntu m. 127; wś Czyszkówek osad 15, gruntu m. 319.
Czyszkówek, wieś i folw., pow. garwoliński, gm. Górzno, parafia Garwolin. R. 1827 było tu 13 dm. i 115 mk., obecnie liczy 17 dm., 175 mk. Por. Czyszków.
Czyszkówko, 1.) niem. Kleinau, kolonia, pow. bydgoski, 21 dm., 162 mk., 143 ew., 19 kat., 16 analf. 2.) Cz., niem. Wilhelmsthal, wieś z młynem, pow. bydgoski, 31 dm., 406 mk., 275 ew., 131 kat., 122 analf. 3.) Cz., niem. Jägerdorf, wieś z folw., pow. bydgoski, 50 dm., 551 mk., 397 ew., 154 kat., 115 analf. St. poczt. i kol. żel. Bydgoszcz o 4 kilom.
Czyszkowski, potok, ma źródła w obrębie gminy Winnik pode Lwowem; plynie głębokim jarem na wschód, między Pryską górą (363 m.) a Kopaniem (345 m.), poczem przechodzi w blotniste łąki Czyszkowskie, płynąc równolegle do Maruńki i tuż na wschód od Czyszek uchodzi do Maruńki (ob.). Dno namuliste, wody powolne. Długość biegu 10 kilometrów. Przyjmuje z prawego brzegu potok Czepin (ob.). Br. G.
Czyszme, st. dr. żel. bendersko–galackiej, w gub. bessarabskiej.
Czyszowiec, kolonia, pow. szubiński; ob. Kobylarnia.
Czytów, ob. Ksisów.
Czywile, 1.) wieś rządowa i dwór, niegdyś starostwo, pow. święciański, 2 okr. adm., 9 dm., 80 mk. kat. (1866), o 65 w. od Święcian. W XVIII w. płaciło 443 zł. kwarty. 2.) Cz., wieś w pow. wileńskim, na samej granicy nowoaleksandrowskiego czyli dwu gubernij, należy do dóbr Sołohubiszki; niegdyś hr. Tyszkiewicza; 1866 miała 5 dm., 73 mk.
Czyż, dawne nazwisko, dało początek licznym nazwom miejscowym, przeważnie w obrębie dawnego Mazowsza lub na jego pograniczu.
Czyżaka, Czyżacha, Czyżaki, osada wiejska i b. stacya pocztowa w pow. ihumeńskim, niedaleko rzeki Berezyny, przy trakcie pocztowym od portowego miasteczka Jakszyc do Świsłoczy wiodącym, o 17 w. na płn. od Swisłoczy, w gm. jakszyckiej, w 3 okr. policyjnym, w 2 okr. sądowym. Miejscowość lesista i piaszczysta. Dobra Cz. były własnością Kiełczewskich. Al. Jel.
Czyże, wielka wieś, pow. bielski gub. grodzieńskiej.
Czyże, pow. łecki, mylnie, właściwie Ciesy, st. p. Pisanica.
Czyżemin 1.) wieś, pow. łaski, gm. Dłutów, par. Tuszyn. Leży przy drodze z Tuszyna do Łasku. R. 1827 było tu 18 dm. i 196 mk. 2.) Cz., wieś, pow. łódzki, gm. Gospodarz, par. Rzgów. Br. Ch.
Czyźew, 1.) wieś, pow. koniński, gm. Dąbroszyn, par. Kuchary kościelne. Leży od Konina o 11 w., od szosy konińsko–kaliskiej 2 i pół w. W 1827 r. było 18 dm., 164 mk., obecnie jest 147 mk. Dobra Cz. lit. A. B. składają się z folw. Cz. i Czajków, tudzież wsi Cz. Rozl. wynosi m. 610 a mianowicie: folw. Cz. grunta orne i ogrody m. 245, łąk m. 125, pastwisk m. 26, wody m. 1, w zaroślach m.
