Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1.djvu/939

rasia zgorzała, rola teraz pustkami leży“ i t. d. O obowiązkach różnych poddanych tak pisze sprawozdawca: „Sołtys za przywilejem wiecznym biskupa Olszowskiego, z d. 17 maja 1668 nadanym, trzyma włók 5 piaszczystych. Płacić powinien z każdej włóki po 3 grzywny, kapłonów po 2 z włóki, jaj 15, owsa po 1 korcu. We żniwa powinien 2 kośników dawać do unisławskiego folwarku na 2 niedziele. Za to zaś, aby drzewa nie woził, dwóch robotników z kosami na tydzień wyprawi. Kontraktowi za jednym kontraktem biskupa Wojciecha Laskiego z d. 7 lipca 1754 trzymają włók 16, dają z każdej czynszu po 10 zł., krzaków naprzeciwko tych włók leżących używania wolność mają. Na ugór, jarzynę i oziminę po dniu orać, nawozu po dniu wywieść, we żniwa sierpem i grabiami tydzień o swojej strawie odrabiać; tłuki dni 3 z posiadła o pańskiej strawie i stófie piwa każdemu sierpem odbyć; wywózki od włóki za dobrej drogi zboża korcy 10 do Torunia lub Starogrodu; przy odebraniu pół beczki piwa wywieść, przędzy z pańskich kraćków na łokciowe motowidło od włóki łokci 6 wyprząść. Pogłówne dwojakie i hybernę do zamku starogrodzkiego oddawać. Któryby budował, piwa z Unisławia za 2 korce jęczmienia bęczkę odbierać. Karczmarz trzyma włóki 3; za 2 płaci, trzecią ma do szynku bez czynszu i szarwarku, za co piwo i gorzałkę pańską szynkować powinien. Leśny dąbrowski ma półwłóczek na Dąbrówce i nad Lipami przy Błotach kawał roli z łączką; dwie beczki piwa w karczmie dąbrowskiej odbiera, pniowego od fury chróstu lepszego gr. 3, od podlejszego gr. 2, od chojny gr. 1 i pół bierze; od siekiery gr. 6 sobie naznaczone ma, od woza groszy 18, gdy zagranicznego zagrabi“. O dzikich chróstach i wolnych pastwiskach tak piszą sprawozdawcy r. 1759: „Leśnemu wolno roli przyczynić sobie w Lipach bez szkody chróstu. Akcydensu od pastwisków u zagranicznych, ponieważ pastwisków dąbrowskich zażywają, wolno leśnemu szukać. A za to granic chrustów pod Gierkowo, Jarzębników i cełego objazdu zawsze pilnować. Pastwisków bez wiadomości folwarku unisławskiego, aby szkody młodo wyrastającej chojnie nie czyniły, nie pozwalać. Dobra Czemlewo mają sobie pozwolone pastwisko po obścierniskach dąbrowskich z tą kondycyą, aby wieś Watarowo, nie mająca pastwisków, czyścińskich i brzozowskich zażywała“. Obecnie D. liczy obszaru ziemi 2711 morg., budynków 96, domów mieszkalnych 65; katol. 29, ewang. 624. Szkoła ewang. we wsi; należą do niej wioski: Dąbrówka, Neulinum, Janowo, Czemlewo, Gierkowo i Otowice. Dzieci ew. 251, żyd. 3. 2) D., niem. Dombrowken, wś włośc., pow. chełmiński, około 2 mile od Chełmna, par. Sarnowo, poczta Lisewo. Należała przedtem do pp. benedyktynek w Chełmnie. R. 1599 nabyła ją ksieni Mortęska od Cichockiego podkomorzego krakowskiego za 12,000 zł. R. 1861 dziedzic Kroszczyński dawał dzierżawy klasztorowi 800 zł. Obecnie ma D. obszaru 2367 morg., budynków 69, domów mieszk. 35, katol. 29, ewang. 270. Do szkoły ewang. we wsi należy dzieci ewang. 64, kat. 3. 3.) D., wś włośc., pow. kwidzyński, par. Pieniążkowo, poczta Mała Karczma (Kleinkrug), szkoła w miejscu. Dawniej były to dobra szlacheckie: w XVI wieku posiadali je Olescy; r. 1700 Maciej Pstrokoński, kasztelan spicimirski. Obszaru ziemi urodzajnej 1537 morg, budynków 92, domów mieszk. 43, katol. 346, ewang. 78. 4.) D., os. do wsi Męcikał, pow. chojnicki; par. i poczta Brusy; szkoła Męcikał. Ma 4 budynki i jeden dom. mieszk., dusz 9 kat. 5.) D., wś ryc., pow. tucholski. par. Raciąż, poczta Tuchola, szkoła w Stobnie. Wieś ta została nowo założona na gruncie Wielkiego Komorza około połowy przeszłego wieku, za dziedzica ówczesnego Macieja Połczyńskiego cześnika liwońskiego. Dla większej wygody duchownej wzniósł także Maciej Połczyński nowy kościół we wsi r. 1766, który jako filialny przyłączony został do Raciąża; tytułu św. Jana Nepomucena, istnieje do dziś dnia. Także i wieś D. posiada r. 1867 Józef Połczyński. Obszaru ziemi liczy Dąbrówka 2126 morgów, budynków 26, domów mieszkalnych 7, katol. 68. 6.) D. szlach., dobra ryc., pod Radzyniem, pow. grudziąski, przy dwóch jeziorach, z których połnocne zowie się Okrągłe. Parafia i poczta Radzyn, szkoła w Melnie; obszaru ziemi 1301 morg., budynków 17; domów mieszk. 7, katol. 93, ewang. 47. R. 1293 leżała w tem miejscu wieś Nauszuty, która albo zaginęła i nowa terażniejsza w miejscu powstała, albo tylko imię z czasem zmieniła. Za krzyżaków właściciele tutejsi zobowiązani byli pełnić służbę wojenną konno ze zbroją (Platendienst). W XV w. miał tę wieś rycerz jaszczurczego zwiąsku Mikołaj z Dąbrówki. W r. 1629 posiada D. Jerzy Sokołowski; r. 1667 spadkobiercy jego. R. 1700 Piotr Jan Czapski, wojewoda pomorski, ma tę wś razem z pobliskiem Boguszewem. Po nim byli spadkobiercami jego dwaj synowie: Paweł Czapski † 1782, Tomasz † 1784; po nim córka jego Konstancya z pierwszym mężem Radziwilłowa, z drugim Małachowska. Wreszcie jej córka z pierwszego małżeństwa niezamężna księżniczka Urszula Marya Radziwiłłówna posiadała oprócz D., Boguszewo, Melno, Rywałd, Szczuplinki, Linowo, wolne sołectwo Kubaszczyna i karczmę Popas. R. 1801 ustąpiła te dobra Tobiaszowi von Blumberg za rocznym czynszem 3333 tal. 30 gr. R. 1830 sprze-