Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 2.djvu/100

darstwo rolnicze praktykuje się wyłącznie w nizinach rzek górskich; rzeki zaś te przy obecnem spustoszeniu lasów nader szybko wzbierają, a ponieważ spad mają bystry, przeto przy każdem wezbraniu zabierają znaczne przestrzenie gruntów lub je nawałem kamieni tak pustoszą, że dla gospodarstwa przestrzenie te stają się nieużytecznemi na przyszłość. By temu zapobiedz, potrzebna jest regulacya Łomnicy, pustoszącej rok rocznie grunta gmin Perehińska i Swaryczowa, oraz regulacya Świcy na terytoryach gmin Nowosielicy, Kniaziołuki, Hoszowa, Tiapczy i Pobereża. Bez regulacyi tych rzek nie można myśleć o podniesieniu rolnictwa w powiecie. Melioracyi gruntów nie przedsiębrano jeszcze dotąd. Stan chowu bydła wynosi wedle obliczeń z r. 1869 w okrągłych liczbach w ogólności 73,000 sztuk. Na kil. kw. przypada zatem sztuk 29, a jedna sztuka na 0.9 mk. W szczególności jest koni 4000, a więc 1.5 na kil. kw. a jeden na 17 m. kw,;—bydła rogatego 44,000, na kil. kw. sztuk 17 a sztuka na 1.6 mk.;—owiec 11,000, na kil kw. 4, a sztuka na 6.4 mk.;—nierogacizny 12,000, na kil. kw. 4.1 a sztuka na 6 mk.; pszc. pni było w pow. w 1869 r. 1633. Z kopalni jest sól najważniejsza. Żródła solne są w Bolechowie i Dolinie. Nafta jest w Dolinie, ślady nafty w Bolechowie, Ceniawie i Słobodzie. Kopalnie żelaza w Mizuniu, miedzi w Wełdzirzu. Ludności jest 71,588 (35,526 męż., 36,062 kob.; przeszło 13,000 miejskiej, a przeszło 58,000 wiejskiej), a pow. zajmuje ze względu na absolutną liczbę mieszkańców 33-e miejsce w Galicyi. Na kil. kw. przypada 28 mk. (na lęmi kw. 1566 mk.) a co do gęstości zaludnienia zajmuje pow. ostatnie miejsce w Galicyi. Między ludnością jest 54930 obrz. gr. katol., 6759 rzym. kat., 1546 wyz. augsburg., 43 wyzn. helw., 11 orm. kat., 10 gr. dyzun., 8289 izraelitów. Ludność ta osiedlona jest w 3 gminach miejskich, a mianowicie w miasteczkach Bolechowie, Dolinie i Rożniatowie (2635 mk.) a 82 gminach wiejskich. W ogólności przeto jest gmin 85. Ilość obszarów czyni 77, przełożeństw obszarowych 19. Ogólna liczba jednostek administracyjnych czyni zatem 104. Gmin katastralnych jest 68. Gmin mających do 25 domów jest 5, od 26 do 50 dm. 16, od 51 do 100 dm. 26, od 101 do 200 dm. 21, od 201 do 300 dm. 9, od 301 do 400 dm. 6, wyżej 500 dm. 2. Gmin z ludnością do 100 jest 4, z ludnością wyżej 100 d. o 200 gm, 4, wyż. 200 do 300. gm. 11, wyż. 300 do 400 gm. 8, z ludn. wyż. 400 do 500 gm. 10, z ludn. wyż. 500 do 1000 gm. 30, z ludn. wyż. 1000 do 2000 gm. 12, z ludn. wyż. 2000 do 3000 gm. 3., z ludn, wyż. 3000 do 4000 gm. 2. Najludniejsze gminy są: Perehińsko (3995 mk.), Wołoska wieś z Babilonem nowym (2109), Swaryczów (2039), Mizuń stary (1995), Wełdzirz (1822), Cisów (1641), Turza wielka (1554), Lisowice, Czołhany, Strutyń niźni, Bolechów ruski, Cieniawa, Nadziejów, Kniaziołuka, Krechowice, Hoszów i Spas. Przemysłem zajmowało się w pow. dolińskim, według obliczeń z r. 1869, osób 1886, licząc w to przedsiębierców, robotników, urzędników, Tartaki parowe istnieią w Ludwikówce i Wełdzirzu; tartaków wodnych jest 18 a mianowicie: w Bolechowie, Brzazie, Dolinie, Hoszowie, Ilemni, Jaworowie, Mizuniu, Olchówce, Pacykowie, Perehińsku, Polanicy, Rożniatowie, Spasie, Stańkowcach, Strutyniu, Suchodole, Witwicy i Zaderewaczu. Wyrobów z drzewa dostarczają Mizuń, Pacyków, Perehińsko i Wełdzirz (stolarnia z machiną parową); potażu Dolina, Lipa i Polanica. Huta żelazna istnieje w Mizuniu i Wełdzirzu; kuźnica i walcownia miedzi w Wełdzirzu. Browary pospolite są w Hoszowie, Rożniatowie i Wełdzirzu. Gorzelnie w Krechowicach, Pacykowie, Rożniatowie i Suchodole. Garbarnia w Bolechowie, olejarnia w Hoszowie, warzelnie soli w Bolechowie i Dolinie, rafinerye nafty w Bolechowie, Hoszowie, Geryni i Kniażowskiem. Między środkami komunikacyjnemi zajmuje pierwsze miejsce kolej żelazna arcyks. Albrechta. Wchodzi ona do pow. od strony półn. z pow. stryjskiego do gminy Lisowice i prowadzi na płd. do Bolechowa (st. kol.), stąd na płd. w. do Doliny, a następnie na wschód przez Krechowice do pow. kałuskiego (do st. kol. w Kałuszu). W tym samym kierunku idzie także droga rządowa z Hoszowa na południe doliną Świcy, na Pacyków i Wełdzirz do Ludwikówki a stąd na Płn. Z. do granicy węgierskiej. Boczne jej ramię prowadzi do Mizunia. Nakoniec idzie droga rządowa z Krechowic na Płd. do Rożniatowa a stąd na Płd. W. (do Bohorodczan). Długość dróg rządowych czyni 56·350 kil. Zresztą są w pow. tylko drogi gminne: długość ich czyni 419,123 kil. Razem przeto czyni długość dróg 475,473 kil. Na 100 kil. przestrzeni przypada dróg rządowych 2·238 kil., gminnych 16·647 kil., razem 18885 kil. Liczba szkół ludowych czyni w pow. 59, liczba uczniów uczęszczających 3318. Na jednę szkołę przypada 56 uczn., jedna szkoła na 1203 mk., jeden uczeń na 21 mk., jedna szkoła na 1,4 gminy a jedna szkoła na 42 kil. kw. Wykształcenie członków zwierzchności gminnych przedstawia się w następującym stosunku: na 82 wójtów jest 9 umiejących czytać i pisać, nieumiejących zaś 73; na 159 przysiężnych 18 umiejących czytać i pisać, 1 słaboczytający a 146 nieumiejących ani czytać ani pisać. Ogół podatków czyni 74563 złr. Na 1 kil. kw. przypada zatem 29 zł. a na głowę 1.04 zł. Do rady państwa wybierają obszary dworskie wspólnie z obszarami dworskiemi powiatów ad-