Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 2.djvu/179

This page has been proofread.

Drynda, młyn, pow. częstochowski, gm. Opatów, par. Kłobuck.

Dryńdowe, folw., pow. lubliniecki, należy do dóbr Zborowskie.

Drynia, 1.) os., pow. opoczyński, gm. Stużno, par Petrykozy; 3 dm., 18 mk., 28 morg ziemi dworsk. i 16 włość. 2.) D., os., nad rz. Brzusznią, pow. opoczyński, gm. Krzczonów, par. Gielniów. Ma 4 dm., 35 mk. i 23 morg. ziemi włośc.

Dryssa, Drysa, mylnie Dryza, m. powiatowe gubernii witebskiej, przy ujsciu rzeki Dryssy do Dźwiny zach. Od gub. m. Witebska odległa o 176 w., od Petersburga o 592 w. Kiedy i przez kogo Dr. została założoną nie wiadomo. Z pertraktacyi jakie były prowadzone od 1565 do 1569 roku między carem Iwanem grożnym i królem Zygmuntem o przeprowadzenie granic między Polską i Rossyą widzimy, że w czasie tym Dr. należało do Rossyan; egzystowała zaś na długi czas jeszcze przedtem, a w XV wieku stanowiła osobną gminę należącą do Połocka. Starostwo czyli dzierżawa D. wnosiło kwarty zł. 214 i była we władaniu Rudominów. Od 1802 r. Dr. jest miastem pow., gub. witebskiej, do tego zaś czasu od 1772 r. była m. pow. b. gub. połockiej. W roku 1812 pod Drysą był ufortyfikowany obóz i główna kwatera naczelnego dowódcy pierwszej armii zach. gener. rossyjskiego ks. M. Barclaja de Tolly. Ż rozporządzenia rady wojennej obóz ten, jako niedogodny, został opuszczony; w następstwie był zrujnowany przez gen. Oudinot, przyczem ucierpiało niemało i miasto; w r. 1855, na wiosnę, nadzwyczaj obfity rozlew Dźwiny i Dryssy przyczynił mieszkańcom Dr. ogromne straty; siedm domów zaledwie tylko ocalało. Obecnie liczą w Dr. 3077 mk. płci obojga; w tym kat. 2219, kościołów katol. dwa: jeden parafialny pod wezwaniem Opatrzności Bożej, drugi zaś filialny, zbudowany przez mieszczan, w 1810 r., pod wezwaniem Swiętego Krzyża. Parafia D. ma kaplicę w Wiktoryanowie i Kazulinie. Drysko-siebieski dekanat archid. mohilewskiej obejmuje dwa powiaty w nazwie wyrażone, liczy wiernych 28286, parafij 8, kaplic 25. Parafie: Siebież, Oświej, Zamosze, Pustyń, Rosica, Przydrujsk, Dryssa, Zabiały. Cerkiew prawosławna jedna; bóżnic żydowskich sześć. Do miasta należy 250 dz. i 999 kw. sążni. Domów Dr. posiada, znaczniejszych murowanych 12 i drewnianych około 300; 1 szkołę parafialną z oddziałem dla uczących się dziewcząt; 1 piwny browar, 2 cegielnie i 3 garbarnie. Handlu w Dryssie niema prawie zadnego; w ogóle jest to jedno z najmniejszych m. pow. gub. wit. Jest tu st. dr. żel. dynebursko-witebskiej, między Swolną a Georginowem, o 174 w. od Witebska, 90 w od Dyneburga a o 4 i pół w. od st. poczt. w Dryssie. Powiat Dryssieński należy do liczby tak zwanych inflanckich pow. gub. wit., które są daleke żyźniejsze i we wszystko wogóle lepiej uposażone od pozostałych siedmiu pow. noszących miano: białoruskich. Powiat ten ma 2647 w. kw. rozl., dzieli się na 3 ucząstki policyjne (stany), 16 gmin włościańskich; miejscowości zaludnionych w pow. Dr. 1385, w nich ogółem 6317 domów. Ludność ogólna wynosi 73147; główną ilość stanowią Białorusy. Łotyszów w całym pow. tylko 171; żydow 5552. Białorusy, zaludniający pow. dryski są przeważnie wyznania prawosławnego (katolików w całym pow. 13,500; według rubryceli 27924), mówią oni narzeczem białorzuskiem, stanowiącem niejako przejście od mowy wielkorossyjskiej do narzecza ukraińskiego i mowy polskiej. Przemysł fabryczny w pow. Dr. żaden prawie. Z rzek ważniejsze są Dźwina zach. i Dryssa; z jeziór: (wszystkich 85) Oświejskie, Lisno, Długie i Białe; dwa pierwsze leżą w północncj części pow. Komunikacyjne środki stanowią rzeki spławne: Dżwina, Dryssa a za główny ruch komunikacyi służy przeżynająca pow. kolej żelazna dynebursko-witebska. Blisko miasta D. w lesie było niegdyś mko Konarzewo, założone około 1648 przez Jana Konarzewskiego i przez Jana Kazimierza przywilejem miejskim obdarzone. W wojnie zniszczeniu uległo i już nie odbudowane. Marszałkami szlachty powiatu drysieńskiego bywali; Chrapowiccy, Hłaskowie, Korsaki, Łopacińscy, Szczyttowie i Szadurscy. F. G.

Dryssa lub Hłubo, jez. w płn. stronie pow. połockiego, niedaleko granicy newelskiego powiatu, ma 4 w. kw. rozl., 6.5 w. dług., 450 sąż. szer., brzegi lesiste. Wpływa doń Usz; wypływa rz. Dryssa z tego jeziora.

Dryssa, rz., prawy dopływ Dźwiny, wypływa z jez. Dryssa, według W. Pola z jez. Jasnego, i połączywszy się z rzeką Uszczą przepływa jez. Wolsę a po wyjściu z niego dopiero nazwę Dryssy przybiera. Przybiera rz. Uszczę i Swołnę, a ubiegłszy 128 w., wpada do Dźwiny pod miastem Dryssą. Szerokość od 8–12 sążni; głębokość na wiosnę do 8 łokci dochodzi, kierunek jej w którym przepływa 4 jeziora jest głównie płd. W. Pol pisze: D. dalej płynie na zach. wydatnym łukiem ku płd. Wszystkie jej dopływy z małemi wyjątkami są jeziorne, okolice po części lesiste. Z prawego brzegu przyjmuje: strugę z jeziorka przy wsi Połuszkowo, strugę z jez. Dwibło, kierunek płd. wsch.; płynie przez jez. Gusino, Jazna, poniżej którego przyjmuje strugę i ma ujście swe pomiędzy wsiami Klin i Stare; kilka strug pomniejszych, z których niektóre wypływają z jeziorek; Nieszarda wypływająca