z jeziora tegoż nazwiska, płynie koło Pilgówki w kierunku płd. zach., przyjmując dwie strugi z jezior, łamie się na południe i bieży do ujścia przy wsi Przybytki. Nieszcza, źródło ma przy wsi Łukowa, przepływa w kierunku mało zach. przez trzy jeziora, z których największe jest Żylica; przyjmuje strugę z prawego brzegu z jeziora Ajbeto, a przy ujściu tejże strugi zmienia kierunek na płd.; dalej przyjmuje strugę z jeziora leżącego przy mstku Osyna. Nieszcza przepływa koło miast: Juchnowicze, Klasice i wpada poniżej wsi Czerkowiszcza do Dryssy. Z lewej strony wpada do Nieszczy kilka strug i rzeczka wypływająca z jeziorka przy wsi Starzyna, płynie w kierunku zach. przez 5 jeziór. Czerepiło przy wsi Czerniszewo zwraca się na płn. i ma swe ujście poniżej miasta Juchnowicze. Z prawego brzegu wpada jeszcze do Dryssy rzeka Swołna, źródło ma w okolicy osady Drujewo, bierze dwie strugi, płynie w kierunku małego płd. przez Kotranową, Długą i wpada poniżej mka Womieńca do Dryssy. Rzeczka, źródło przy wsi Zaj, płynie na płd., ujście poniżej wsi Tobołkina. Z lewego brzegu wpadają do Dryssy: Rzeczka, źródło ma przy wsi Derlipiny, płynie na zach., ujście przy wsi Łajewa. Rzeczka z jeziora, płynie w kierunku zach. przez dwa jeziora, ujście poniżej wsi Woronowa. Pięć mniejszych rzeczek, niektóre z jeziorek. Po Dryssie spławiają drzewo opałowe i budulec. Do sioła Dernowicz a nieraz i dalej kursują po D. tak zwane łajby ze zbożem, siemieniem lnianem i olejem. Między Borkowiczami a Swołną rzucony jest przez D. żelazny most kolejowy.
Dryświata, Dryświatyca lub Kozianka, rz., dopływ Dzisny, ma źródło w jez. t. n., ujście pod m. Koziany.
Dryświaty, po żm. Drukszos, mko i dwór w pow. nowoaleksandrowskim gub. kow., o 36 w. od m. pow., nad jez. i rz. t. n. Paraf. kościół katolicki śś. Piotra i Pawła 1514 wzniesiony z drzewa przez króla Zygmunta; 1725 r. przebudowany przez ks. Rudominę. Na cmentarzu kaplica ś. Jana Chrzcic., z muru wzniesiona 1830 r. przez obyw. Koziełłę. Parafia katol., dek. nowo-aleksandrowski: dusz 8840. Filie w Rymszanach i Gajdach. Kaplice w Anisimowiczach, Niurwiańcach i Luszniewie (ta ostatnia zbudowana 1747 przez obyw. Kopcia). Mko ma dusz 205. D. były starostwem i do ekonomii wileńskiej należały. W 1712 r. liczylo stwo dymów hybernowych 310. Gwagnin tak pisze: „Dryświat, zamek nad jeziorem szerokiem, od tegoż imienia rzeczony, od Bratysławia 5 mil leży“. Dryświaty były dobra królewskie, obszaru włók 1900 czyli dzies. 38000, chat zaś 552, do ekonomii wileńskiej należące. W roku 1780 za dług narodowy wynoszący dwa miliony złp. nadane zostały konstytucyą Karolowi wojewodzie wileńskiemu i Hieronimowi Radziwiłłom; roku 1790 nabywa od Karola Radziwiłła Michał Ogiński, a 1794 roku tenże Ogiński przedaje Janowi Nikodemowi Łopacińskiemu. W roku 1810 po zaszłej śmierci przeszło na dzieci, zrodzone z powtórnej żony Józefy z Ogińskich to jest na córkę Teklę i synów Ignacego i Dominika. Z tych Dominik umarł bezdzietny a Ignacy w roku 1820 odprzedaje wujowi swemu Michałowi Ogińskiemu senatorowi, ten zaś Józefowi Łopacińskiemu rotmistrzowi kaw. nar. lit., który oddaje D. we władanie około 1840 r. synowi swemu Antoniemu; żona zaś jego Anna sprzedaje w r. 1865 Augustynowi Etingienowi, gubernatorowi ryskiemu.
Dryświaty, jez. w pow. nowoaleksandrowskim, gub. kowieńskiej, 9 w. długie., około 10 i pół w. szerokie, 41.2 w. kw. rozl. (36 w. według Strielbickiego), dosyć rybne. Na płd. krańcu daje początek rz. t. n. albo Dryświatycy, która z lewej strony do Dzisny uchodzi. Na płd.-wsch. krańcu jez. tworzy półwysep, gdzie leży mko D. Na północ od mka D. wpada do jez. D. rz. Rycza, wypływająca z jez. Rycza. Na wyspie D. był dawniej zamek królowej Bony.
Dryszczów, wś i folw., pow. chełmski, gm. Żmudź, par. Kumów. Posiada stacyą pocztową. W 1827 r. było tu 20 dm. i 140 mk. Folw. D. od Lublina w. 85, od Chełma w. 19, od Dubienki w. 14, od rzeki Buga w. 14. Rozl. wynosi m. 301 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 167, łąk m. 67, pastwisk m. 1, lasu m. 60, nieużytki i place m. 4. Bud. mur. 5, drewn. 10, pokłady marglu. Folw. ten w r. 1873 oddzielony od dóbr Żmudź. A. Pal.
Dryszczów 1.) wieś, pow. brzeżański, nad rz. Złotą Lipą, 579 mk. w 125 rodz.: 285 męż, 294 kobiet; 101 rzym. kat. należących do rzym. kat. parafii w Buszczu, 459 gr. kat., 19 izraelitów; przestrzeni 1538 m. a mianowicie 1001 m. roli orn., 105 m. łąk, 62 ogr., 104 pastw., 218 lasu, 25 m. dróg i gościńców, 9 m. stawu, 14 m. innych przestrzeni. Leży przy gościńcu kraj. brzeżańsko-złoczowskim, ma młyn wodny o kilku kamieniach z foluszem. Parafią gr. kat. ma w miejscu, do której należy także wieś Urmań, 473 dusz. Włościanie dryszczowscy są przemyślni, trzymają przedsiębierstwo dostawy kamienia do gościńca kraj. i dzierżawią miejscowy folwark. Własność rzymsko kat. probostwa w Brzeżanach. 2.) D. (z Zieloną), wieś, pow. podhajecki, leży nad potoczkiem mającym swe źródła na północny zachód od tej wioski, oddaloną jest od Podhajec na południowy zachód o 21 kil., od Bursztyna na wschód o 20 kil., o 3 kil. na płn. od Horożanki; okolica górzysta, zimna, obfitu-
