ście Nieszawie zerwane zostały, i że nowych śpichlerzów wznosić nie pozwoli: „Incolae antiquae Nieschoviae, seu Diboviae, quae nunc nomina Podgorze appellatur“, i na innem miejscu: „ Antiqua Nieschovia seu Dibovia, quam nunc de loco inferiori in montem translatam Podgórze appellant“. Także i Hartknoch pisze: „Si accuratius rem determinare voluerimus, dicendum est: Diboviam hodie dici Podgórze.“ Z nowszych czasów taka jeszcze wiadomość o dybowskim zamku: roku 1656 szwedzki komendant Torunia umyślił zburzyć ten zamek, użył ku temu 4 beczki prochu, skutek jednak był mały. Tak więc i nadal jeszcze trwał zamek dybowski. W przeszłym wieku coraz bardziej podupadał, mianowicie za pruskich rządów. R. 1813 podczas oblężenia przez Rossyan stała już tylko wieża czworograniasta z murem szerokim; od strony Wisły muru nie było. Francuzi usypali tam wysokie wały i tak warownię tę umocnili. Obecnie pozostały jeszcze niejakie szczątki po starym zamku, które lud pospolicie Dybowem zowie: władza fortyfikacyjna wciągnęła je w swój obwód. W pobliżu wybudowano wielkie koszary dla wojska, w których widzenia godny jest pomnik dla poległego tu pułkownika austryackiego Franciszka Brusch von Neuburg. Po jednej stronie czytamy niemiecki napis: „Franz Brusch von Neuburg Oestereichisch-Kaiserlich-Königlicher Oberster des Generalstabes Marien-Theresiens-Ordens-Ritter fiel auf dieser Stelle am 15 Mai 1809 an der Spitze der Stürmenden auf den feindlichen Brückenkopf. Ferdinand Erzherzog von Österreich Befehlshaber des Armee-Korps widmete diese Grabstätte dem tapferen Waffengefährten“. Na przeciwnej stronie: „Wandrer kommst du nach Östreich, kündige dorten, du habest mich hier liegen gesehen, wie mir die Pflicht es befahl“. Starostwo niegrodowe dybowskie w województwie i pow. inowrocławskim, podług lustracyi z r. 1661 składało się z miasta Podgórza i wsi: Nieszawka wielka i mała, Rudok, Gosorzyn, Sławek, Piaski, Kozibór i Cierpiszewo. W r. 1771 było w posiadauiu Antoniego Dąbskiego, wojewody brzesko-kujawskiego i małżonki jego z ks. Lubomierskich, którzy z niego opłacali kwarty złp. 2148 gr. 5, a hyberny złp. 2678 gr. 24. Na sejmie warszawskim z r. 1773–1775 stany Rzeczypospolitej nadały to stwo. w emfiteusis Dąbskiemu, chorążemu kujawskiemu. 2.) D., niem. Diebau, zakład karny przy m. Gniewie, do którego należy; pow. kwidzyński; na lewym brzegu Wisły; parafia, szkoła, poczta w Gniewie. Jest to właściwie stary dobrze jeszcze zachowany, okazały zamek krzyżacki, w czworobok stawiany z cegły z wieżyczkami wyniosłemi. Na nim mieszkali niegdyś komturowie z rycerstwem krzyżackiem, potem starostowie polscy, między innemi Jerzy Barzyński, Achacy Czema, Wojciech Stanisław Radziwiłł, Stanisław Leszczyński, a najwięcej starosta gniewski i król polski Jan Sobieski, który go z gruntu odnowił. Teraz jeszcze nazywają mały domek murowany przed zamkiem: domek Sobieskiego. Mówią, że od zamku wiedzie ganek pod ziemią aż do pobliskich wiosek. Za pruskich czasów został odnowiony i przekształcony na więzienie. Mieści około 640 zbrodniarzy, podług pierwotnego przeznaczenia tylko płci męzkiej, religii protestanekiej, z obwodu regencyjnego kwidzyńskiego. Jednak i kilkudziesięciu katolików zwykle się trafia. Dla nich odprawia nabożeństwo miejscowy proboszcz w dawniejszej kaplicy zamkowej pokrzyżackiej. Więzniów zatrudniają oprócz innych robót przy różnych warsztatach rzemieślniczych; mianowicie wyrabiają cygara i meble stolarskie, kłóre ztąd do wielkich miast niemieckich wywożone bywają. Dla straży dany jest oddział piechoty z Grudziądza. 3.) D., wś włośc., wydana w wieczystą dzierżawę r. 1801, pow. malborski. Obejmuje trzech posiadaczy, obszaru 14 włók, kat. 13, ewang. 1, menonitów 16, domów mieszkalnych 3. Parafia, szkoła, poczta: Nytych. Odległość od Malborga 1 ¼ mili. 4.) D., mała osada, w pobliżu wsi Königsdorf, pow. malborski, odległość od Malborga 1 mila. Składa się z czterech chałup. 5.) D., niem. Dybowen, wś, pow. jańsborski, st. poczt. Rożyńsk. 6.) D., niem. Schützendorf, wś, pow. szczycieński, st. poczt. Pasym. 7.) D., niem. Diebowen, wś, pow. olecki, st. poczt. Ciche. 8.) D., niem. Diebowen, dobra, powiat ządzborski, stacya pocztowa Rydwągi. Kś. F.
Dybowski róg, niem. Diebower Spitze albo Die-Spitze, os. leśna, pow. olecki, st. p. Ciche.
Dybowszczyzna, ob. Dubowszczyzna.
Dybrowińce, ob. Dąbrowińce.
Dybrze, jez., ob. Czarnica.
Dybrzno albo Debrzno, niem. Dobrin, wś obszerna w pow. złotowskim, po lewej stronie rz. Dobrynki, naprzeciwko miasta Pr. Frydland, na bitym trakcie z Frydlandu do Łobżenicy. Rozdziela się obecnie na 3 części: 1) wś włośc. obejmuje 1796 mórg; 2) dobra rycerskie ze wsią tworzące jednę gminę, obszaru ziemi 4081 mr. W obudwu znajduje się budynków 130, bud. mieszk. 47. katol. 68, ewang. 494; 3) Nowe D., osada do wsi D. należąca, budynków 22, dm. mieszk. 11; ew. 69. Wszystkie powyższe części znajdują się w bliskiej odległosci od siebie i wchodzą w skład obszernego klucza dybrzyńskiego, do którego jeszcze należą dobra: Bługowo, Hütten, Scholastykowo i Kapa. Dawniej były te dobra w ręku polskiem: 1783 r. posiadał je kasztelan Grabowski, obecnie
