Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 2.djvu/54

oblewa Dniestr miejscowości Babin, Prelicze, Łukę, Kostrzyżówkę, Zwiniacze, Kryszczatek, Repużyńce, Kulowiec, Wasilów, Doroszowiec, Brodok, Mitków, Mosorówkę, Samuszyn i Onut, a na gruncie Bessarabii osady Berekowce, Ruchocin, Raszków, Orestówka i Przygorodok naprzeciwko Okopów. Bukowińskie dopływy: Wymuszówka (Wimuzow), Doroszowiecki p., Kiza, i Czarny (Paraul negru) z Białym potokiem (Onutem). Tak zasilony Dniestr pod Okopami dosięga gran. rosyjskiej. Szerokość jego w tem miejscu czyni 260 m., pod Niżniowem 200 m., a pod Rozwadowem 40 m.; głębokość w tem ostatniem miejscu dochodzi przy niskiej wodzie 1 m., a pod Okopami 3 m. Całe dorzecze Dniestru wynosi 71,240 kil. kw., z czego na Galicyą przypada 32,400 kil. kw., a na Bukowinę 320 kil. kw. Daty te obliczone z dokładnych map, nie zgadzają się z datami, które w geograficznych opisach Dniestru napotykamy. W geografii handlowej państw europejskich (wydawana od r. 1874 a ukończona w r. 1877) długość rzeki od źródeł do ujścia w prostym kierunku wynosi 92 mil geogr., czyli 680 kil., długość rzeczywista biegu podana na 148 mil geogr. czyli 1120 kil., gdy tymczasem w rzeczywistości długość Dniestru wynosi 1338 kilometrów, z czego na Galicyą przypada 608 kilometrów. Od Okopów, względnie Kozaczówki, w górę do ujścia Czarnego Potoku, prawy brzeg należący do Bessarabii wynosi 55 kil. długości; stąd zaś na długości 58,3 kil. przypada na Bukowinę. Co do dopływów Dniestru, to najznaczniejszy jest Seret z dorzeczem 3829 kil. kw.; drugim dopływem z kolei Zbrucz z dorzeczem 3302 kil. kw., z którego na państwo rossyjskie przypada 1257 kil. kw. W drugim rzędzie po prawym brzegu najznaczniejszym dopływem jest Stryj, którego wodozbiór wynosi 3080 kil. kw.; dalej połączone Bystrzyce (sołotwińska i nadworniańska) mają razem obszar 2463 kil.; następnie Łomnica 1515 kil.; Świca 1447 kil.; Tyśmienica z Bystrzycą 1158 kil. kw. i Siwka 608 kil. Po lewym zaś brzegu: Strypa 1609 kil.; Złota Lipa 1377 kil.; Gniła Lipa 1222 kil.. Strwiąż z Błożewką 949 kil., Wereszyca 888 kil., Szczerek z Zubrzanką 634 kil. kw. Reszta dopływów, tak po lewym jak prawym brzegu, zajmuje każdy z osobna mniejszy obszar. Ciekawą jest wysokość linii działowej wód nad p. morza adryatyckiego. Źródła Dniestru znajdują się na wysokości 900 m.; Strwiąż ma swoje źródła na wysokości 700.; Błożewka, która dawniej była dopływem bezpośrednim Dniestru, a nie dopływem Strwiążu, na wys. 400 m.; Wereszyca na 350 m.; Seret na 420 m.; podobnież Zbrucz, Strypa, Złota i Gniła Lipa mają swoje źródła na wysokości niżej 400 m. Inaczej rzecz przddstawia się u dopływów prawego brzegu D. Tak Tyśmienica wytryska na wys. 580 m.; Stryj na wys. 1000 m.; Bystrzyca Nadworniańska 1500 m., a B. Sołotwińska 1400 m., Świca 800 m.; Siwka 500 m.; Tłumacz 350 m. Działy wód, położone po prawym brzegu D., legły nierównie wyżej od działów lewego brzegu D. Co się tycze zalesienia, to największe zalesienie posiada obszar należący do dopływu Stryja wraz z Oporem, dalej dorzecze Łomnicy, Swicy, Bystrzycy i Tyśmienicy; obszar Strwiąża i obszar górnego D. jest najmniej zalesiony. Mniejsze zalesienie jest po lewym brzegu D.; znaczniejsze przypada na Wereszynę u źródła (Klucz Janowski, Lelechówka, Wiszenka, Wereszyca i t. d.); dość znaczne zalesienie posiada Strypa, Złota Lipa, mniej Gniła Lipa, a jeszcze mniej Seret; potem cośkolwiek prawy brzeg Zbrucza. Co do spadów dopływów, to dopływy z lewego brzegu D. mają łagodny spad, bo przy stosunkowo długim biegu tych dopływów względna wysokość źródeł i ujścia nie jest wielką i w swoim biegu dopływy te w układzie tarasowym wstrzymywane są założonemi stawkami, a nawet przez spuszczenie stawisk moczarzyskami, z wyjątkiem tylko Strwiążu. Wszystkie zaś dopływy po prawej stronie D. położone, już dlatego, że źródla ich wysoko leżą ponad poziomem morza, mają nadzwyczaj silne spady, kończące się jednakże przeważnie u podnóża górskiego. Spad Dniestru w obrębie Galicyi przedstawia następujące liczby: 900 m. (źródła); 633 m. (2250 m. poniżej źródeł); 568 m. (górny kościół w Wołczu); 550 m. (dolny kościół w Wołczu); 512 m. (ujście Dniestrzyka dubowego); 483 m. (w połowie wyłomu Posicza); 469 m. (poniżej Dniestrzyka hołowieckiego); 434 m. (zejście się drogi z Hołowieckiego z drogą z Gwoźdźca); 401 m. (u południowego stoku Werbuckiego Horbu); 400 m. (most powyżej Łużka górnego); 383 m. (pod Busowiskiem); 373 m. (zakręt poniżej Spasa); 315 m. (ujście Krzemianki); 308 m. (powyżej Neudorfu); 304 m. (rozdwojenie się Dniestru pod Neudorfem); 298 m. (most pod koleją); 283 m. (pod Kalinowem); 279 m. (most w Kornalowicach); 278 m. (ujście Bystrzycy w Hordynce); 271 m. (powyżej ujścia Strwiąża); 269 m. (Czajkowce i Podolce); 267 m. (na górnej granicy Susułowa); 265 m. (Manasterzec); 263 m. (Kołodruby): 258 m. (ujście Szczerka); 253 m. (ujście Brydnicy); 251 m. (ujście Stryja); 238 m. (pod Żurawnem): 235 m. (Żurawienko); 233 m. (Łuka) 225 m. (Martynów Stary); 223 m. (Perłowce); 217 m. (ujście Łomnicy); 215 (most pod Haliczem); 203 m. (Dołhe); 192 m. (most pod Niżniowem); 190 m. (Ostra); 183 m. (ujście Koropca); 174 m. (Woziłów); 170 m. (ujście Derenoka w Podwerbcach); 164 m. (Uniż); 160