sność Antoniego Nałęcza; Rudomin, własność sukcesorów Tadeusza Rościszewskiego; Ugoszcz własność Borzewskiego; Rusinowo; Wąpielsk własność Siemiątkowskiego; Sadłowo, własność Józefa Rościszewskiego; Piorkowo niemca Reclifa; Bocheniec niemca Raykowskiego; Tomkowo własność Tomasza Cissowskiego; Dobre własność niemca Cylki; Osiek pod Brodnicą własność hr. Sierakowskiego; Wielgie, sukcesorów Miączyńskiego; Działyń, gniazdo familii Działyńskich, dziś własność Ciechomskiego; Radziki duże nad Drwęcą, własność Siemiątkowskiego. Inne miejscowości w dawnej ziemi Dobrzyńskiej są: Dobrzyń nad Wisłą, Rypin, Dobrzyń nad Drwęcą, Bobrowniki niegdy gród, dziś osada, ze śladami rozwalin zamku obronnego nad Wisłą, i Lipno. Gór wyniosłych niema, lecz nad Wisłą jest brzeg wyniosły na 150 łokci, w całej długości rzeki, po prawej stronie, porznięty parowami, pochodzącemi ze spadku wód. Powiat rypiński ma grunta mocniejsze, faliste, ze spadkami wód do pobliskich rzek i jeziór. Brak komunikacyi wewnętrznej utrudnia wywózkę produktów; służebności pastwiskowe i leśne włościan utrudniają gospodarstwo. Między właścicielami odwiecznie zasiedziałemi, szlachty jest mało; wielu przybyło z Prus lub z innych okolic. Przed laty 40 żadnego niemca obywatela nie było; dziś w rypińskiem niemców dobrze się mających jest 7 rodzin, w lipnowskiem 4. Włościanie niemcy mieszkają grupami około Bobrownik po nad Wisłą, pod Lipnem i Rypinem, razem około 6000. Czyt. W. Gawarecki „Opis topograficzno-historyczny ziemi dobrzyńskiej,“ Płock 1825. Gustaw Zieliński „O ziemi dobrzyńskiej, badania historyczne“ (Bibl. Warsz. z r. 1861. t. III). Ks. Maciej Smoleński „Cztery kościoły w ziemi dobrzyńskiej,“ Lwów, 1869. Gustaw Zieliński „Dobrzyńskie starożytności“ (Wiadomości archeologiczne, Warszawa 1874). J. N. Romanowski „Poszukiwania,“ (Biblioteka Warsz. 1856–57). Pod względem etnograficznym opisał te strony Al. Petrow w pracy „Lud ziemi dobrzyńskiej,“ uwieńczonej przez akad. umiejętności w Krakowie. Br. Ch. i N. R.
Dobrzyń, niem. Dobrzienen, wieś, pow. niborski, st. p. Nibork.
Dobrzyniec wielki i D. Mały, wsie, pow. nowomiński, gm. i par. Glinianka. W 1827 r. D. wielki liczył 23 dm. i 168 mk.; D. mały 5 dm. i 30 mk. Dobra D. wielki składają się z folw. D. wielki, kolonii Józefin wieczysto-czynszowej i wsi D. Wielki; od Mińska w. 8, od Dąbrowy w. 3, od drogi bitej w. 2, od rzeki Wisły w. 25. Rozległość dworska wynosi m. 935 a mianowicie: grunta orne i ogr. m. 540, łąk m. 78, pastwisk m. 123, wody m. 9, lasu m. 157, nieużytki i place m. 28. Płodozmian 8 i 4-polowy; bud. mur. 9, drewn. 7; kolonia wieczysto-czynszowa Józefin obejmuje m. 137; w r. 1873 od dóbr tych oddzielono nomenklaturę Międzyleś z gruntem m. 60. Rzeka Świder przepływa przez terytoryum dóbr. Wieś D. Wielki osad 15, gruntu m. 123. Dobra D. Mały składają się z fol. D. Mały i Rzachta, tudzież wsi Rzachta i Siwianka, od Warszawy w. 30, od Mińska w. 9, od Kołbieli w. 4, od Dąbrowy w. 3, od rzeki Wisły w. 21. Nabyte w r. 1874 za rs. 54,000. Rozl. dworska wynosi m. 1219 a mianowicie: folw. Dobrzyniec Mały grunta orne i ogrody m. 329, łąk m. 96, pastwisk m. 75, lasu m. 60, nieużytki i place m. 38: razem m. 599. Bud. drew. 16. Płodozmian 10-polowy. Folw. Rzachta grunta orne i ogrody m. 381, łąk 27, pastwisk m. 109, lasu m. 82, nieużytki, place m. 21: razem m. 620. Wieś Rzachta osad 26, gruntu m 357; wieś Siwianka osad 10, gruntu m. 93.
Dobrzyniew, Dobrzeniewo, Dobryniew, wieś, pow. białostocki, nad Supraślą, o 10 w. od Białegostoku. Tu się mieści część fabryki kortów firmy Ribbert et Jakoby. Przeważną część ludności stanowią ewangelicy. Jest też tu paraf. kościół katol. Zwiastowania N. M. P., 1519 z drzewa wzniesiony przez ks. Mik. Radziwiłła. Parafia katol. D. dek. białostockiego, dusz 4457 liczy. F. S.
Dobrzyniewo niem. Dobbertin, domin., pow. wyrzyski; 1471 m. rozl., 14 dm., 192 mk., 41 ew., 151 kat., 93 analf. Stacya poczt. Wyrzyska (Wirsitz) o 4 kil., st. kol. żel. Osiek (Netzthal) o 9 kil. M. St.
Dobrzyniówka, wieś w pow. sokólskim, gub. grodz., o 28 w. od Sokółki.
Dobrzynka, rz., bierze początek pod wsią Tążewy, w pow. łódzkim, gm. Górki, płynie przez Pabianice i w pobliżu wsi Prusinowice wpada do Neru z lewego brzegu, ubiegłszy 3 i pół mil.
Dobrzynka albo Dobrynka, mała rz. w Prusach zachodnich; bierze początek w pow. człuchowskim pod wsią Bucholc, Moszyna (Mossin) i Stynborn. Bieg ma stąd południowy, płynie koło wsi Marienfelde, przechodzi przez mniejsze jezioro frydlandzkie i drugie przy mieście Pruski Frydland, i wsi Dybrzno, gdzie młyn obraca. Odtąd w kierunku zachodnim płynie granicą pow. człuchowskiego i złotowskiego, stanowiąc zarazem granicę północną t. zw. Krajny (ob.). Przechodzi przez 2 pomniejsze jeziora w lesistej okolicy, pędzi młyn między wsią Rosenfelde i Kapą, wpada przy m. Lendyczku (Landeck) do rz. Gwdy (Küddow, ob.). Właśnie naprzeciw także pod Lendyczkiem wpada rz. Czarna, przychodząca z Pomeranii. Długość biegu D. wynosi około 3 mile.
Dobschau, ob. Dobszyna.
