Tłómaczenie części dzieł Mickiewicza, które się właśnie ukazało, zaznajamia cudzoziemców z poematem Wallenrod. Przedsięwzięcie, bez wątpienia, godne jest pochwały; jednak pragnęlibyśmy, aby lepiej było wykonane i aby moc przenikającą oryginał polski lepiej był oddal francuski. Arcydzieło poezyi w naszym języku, w tłumaczeniu stało się prostą powieścią historyczną. Prawda, że wielkie myśli nie giną nigdy i mało zależą na stylu, ale koloryt i szczegóły zacierają się zupełnie. Całość ginie i myśli pozostają w dziele jak potężne skały, które wzbudzają wprawdzie podziw, ale otoczone jałowemi równinami; łany zielone, łączące je, przekwitły.
Chcąc zrozumieć dobrze cały geniusz Mickiewicza, nie dość jest tylko czytać jego pisma, trzeba nadto znać stan literatury jego kraju i ocenić, w ogromny rozmiar zmiany, jakiej dokonał. Mogłoby to być przedmiotem notatki poprzedzającej tłómaczenie Wallenroda; gdy jej niema, śmiem mniemać, że nie będzie bezużyteczna brak ten zapełnić. W tym celu cofniemy się nieco i przedstawimy stan literatury, zanim Mickiewicz pojawił się między nami.
Literatura francuska miała swoje dni genialne, i znaczny wpływ wywarła na całą Europę. Długo
