Page:Poesaka Soenda 1924-(10-12)-3(04).pdf/22

This page has not been proofread.
I. Bab ngadamelan
  1. Kedah ngotektak neangan ketjap-ketjap soenda asal anoe hartosna sami atanapi rada tjaket kana ketjap anoe bade dipidamel
  2. ngawaroetah ngadamel ketjap anjar di bere harti anoe dipikarp koe oerang, nanging ketjap sareng karep kedah soeroep.
  3. ketjap-ketjap basa Walanda atanapi basa kosta lianna anoe hese disoendakeunanana, koe emutan – sanadjan ngan pikeun saheulaan – sae dianggo basa Walanda atanapi basa kostana tea.
II. Bab nganggona
  1. ketjap-ketjap anjar anoe djaradi sorangn anoe teu aja ngagasroekna langkoeng sae ladjeng dianggo ka tengah bae.
  2. ketjap-ketjap anjar anoe kenging ngadamel sapertos atoeran anoe bieu di loehoer,ieu oge kenging ladjeng di anggo bae.

Ketjap-ketjap anjar kadjabi anoe ditataan bieu, koe emoetan mongtong “waka” di anggo ka tengah.

Oepami aja basa anjar anoe katinggal pikasakiteun basa soenda, oelah di kadjeunkeun, perlu kuurang di halangan ulah dongkap kalebet kana kasoesastran. Malah oepami katimbang koe sadaja katjida matak djadi hamana mah teu aja pambenganana dipaehan bae sakali.

Nanging oepami engke di akhir katinggal eta basa anoe datangna salah djalan atanapi anoe tadi di sangka teki noe matak keri kana basa teh bet djadi basa enjaan, soeroep kana tangtoeng soenda, pikeun djisim koering pribadi teu aja pangembangannana, oepami eta ketjap ditjandak ka tengah.

Ari anoe henteu kitoe mah keun bae antep sina djadi basa paminggir.


Panoetoep.

Naon pidameleunana oerang ngoelik Basa Soenda?

Naon geura, naon ?

Rek daek mah ngoelik basa, anggoersi ngoelikbasa Walanda aja karasana etamah geura. . . . .

Eta kasaoeran moal di djawab da moal aja paedahna nadjan didjawab dongkap ka imeut oge di terangkeun. Boektina noe njarita sakitoe ngagalantangna, mantoenkeun basa bet anggeus noe njarita, pok noe mariksakeun: naon gunana diadjar Basa Soenda. Asa angger bae tjara tadi samemeh moeka tjarita. Tjarita sakitoe pandjangna teh taja pisan tapakna sigana. Mana kitoe oge batur ngaler koering ngidoel.

Ajeuna mah anggur oerang njarioskeun deui Bab Basa sareng Poesaka-Elmoe.

Basa sareng Poesaka-Elmoe doeanana poesaka titingal karoehoen, poesaka anoe pang sutji-sutjina, margi nja didinja ” poeseurna hiroepna “ hidji bangsa. Nja eta “ daja “ anoe ngetjlak tina erohna bangsa oerang , nja didinja tjitjingna “ langgeng “ bangsana.

Pendekna Basa sareng Poesaka-Elmoe teh...... pangatjianana bangsa.

Kamadjengan hidji bangsa kakara moelos sareng loehoeng, oepami noeroetkeun koedratna, soeroep kana tangtoengna, ninggang kana bakat wawatekanana merenah kana rasana.

Hidji bangsa tiasa disoeroepan ngan koe mapaj basana. Elmoe sareng harti anoe di asoepkeun ka hidji bangsa kakra tiasa djadi koelit djadi daging eta bangsa. Oepami dilebetkeunana koe basana eta bangsa.

Hidji bangsa anoe djero basana, pepek sareng terang mawana harti, eta bangsa tanggoeh sareng padang atina. Nadjan ajeuna masih hina harakatna, tangtos kapajoen mendak kaloehoeran.

Saoer toean-toean anoe palinter :

„De taal is gansch het volk”.1)

Aja deui anoe sasaoeran kieu:

„Een volk, dat zijn eigen taal weet te behouden is tegen alles bestand”.2)

__________

1) Congres voor javaansche-cultuur- ontwikkeling, bundel I, katja 12

2) Djawa, Extra- nummer, 4 september 1924, katja 14, kolom noe sabelah tengen.

80