La konservemi konfesas, ke la lingvo tute ne povas, ne devas restar en sa nuna stando; sed li volas, ke ol chanjez nur spontane, per la libera efiko di l’ uzado e per « natural evoluco ». Nu, ni savas ja per nia « natlurala » lingui, quala esas la rezultato di la « naturala evoluco » : to esas la max abomininda mixuro de malregulaji e de mallogikaji, qui desperas omna lernanti di irga « vivanta » linguo. Se Esperanto devas divenar « vivanta » linguo simila a le nia, certe preferinda esas, ke ol nultempe vivez o ke ol max balde mortez : nam ne penvaloris konstruktar artificala linguo, por ke ol esez tam malfacila e komplikita kam nia lingui; cetere, nulu donos a su la peno lernar tala linguo, e tre juste.
Sed on povas anke judikar la efekti di la natural evoluco ja nun en Esperanto ipsa. Pro ke la « fundamento » esas tre malricha e tute ne suficanta, omnu havas yuro (e prenus ol, se il ne havus) uzar nuva vorti segun okaziono e bezono. E se nuva vorto esas uzata da plura autori, o mem da un sola « autoro grava », ol esas adoptata, nam la « uzado » esas la suvereno.
Sed la autori, mem « grava », mem tre habila (on konocas li, e ni tre estimas lia habileso), esas plu o min poligloti (plurlinguisti), sed ne… omnalinguisti. Li havas lia nacionala o personala preferi o vidpunti. Cetere, li skribas plu o min rapide, sed malofte facas, en embarasanta kazo, la laboro necesa, qua konsistus folyumar la vortolibri di la precipua europana lingui. Li selektas do nuva radiko poke hazarde, segun la momental inspiro o personala gusto. Sed lor eventas ico : un autoro selektas un vorto; altra autoro selektas altra vorto, sive por la sama ideo, sive por analoga ideo, qua devus ricevar analoga expreso. E kande on kolektas en vortaro omna ca malgranda « inventuri », qui semblis single bone e mem habile selektita, on obtenas tro ofte monstra rezultato, qua similesas a la proverbala vesto di Arlekeno. Per ca metodo (o prefere manko de metodo), on adoptas hike induko, ed ibe dedukto (Esperanta-germana vortaro). On havas samtempe instrui, konstrui, detrui (pro quo ne destrui adminime?) ed… obstrukci. On adoptas sen reflekto la vorti delegacio, deklaracio, pro ke momente on bezonas nur la sub-
