pioniri di l’ ideo. Sed mem se Dro Zamenhof sola o max bone esus konceptinta tala idei, on ne devus facar ek la personala idei merito di la linguo ipsa : nam la valoro di ja lingvo esas tute nedependanta de la morala motivi, qui inspiris sa autoro. Tamen multa personi facas nekoncie tala sofismo, kande, pro simpatio a la « kara Maestro », li juras fideleso, sive ad un libro, sive a la Maestro ipsa, quale se Esperanto esus religyo rivelita, o quale se Dro Zamenhof esus mi-deo, profeto od absoluta suvereno. Certe, esas naturala tendenco, che Ia max mulla homi, enkorpigar omna idei; sed tala personal e sentimentala motivi ne devas influar sur la judiki di racionoza personi; ed on ne devas intermixar o preske identigar la ideo di LI. kun irga persono. Ta mentala stando, vere superstica, justigas omna riprochi pri idolkulto e fetishismo; e, quo esas plu grava, ol igas Esperanto e l’ Esperantisti ridinda ye l’ okuli di la « profani », t. e. di la mondo senpartia, quan li volas konquestar. La fideleso ad un ideo devas nultempe degenerar en kulto ad un homo.
Sed la Esperantisti facas multa altra mallogikaji en lia fervoroza e poke fanatika propagado. Exemple, li intermixas konstante l’ ideo generala di LI. kun la solvo aparta, Esperanto, quan li propozas a la mondo. Li pledas tre eloquente e konvinkive pri la neceseso di LI., alegante omna praktikala motivi, quin ni konocas. E max ofte, lia demonstro havas la konkluzo : Do lernez Esperanto! — On oblivyas ke existis, existas e povos existar multa altra LI. kam Esperanto. Or, por pruvar, ke on devas adoptar Esperanto prefere kam omna altra solvo, on esas obligata uzar teoriala argumenti, e penar demonstrar, ke ol esas la max bona LI. existanta, e mem posibla. Nu! tala demonstro esis facita en la famoza e admirinda verketo Esenco kaj estonteco de l’ ideo de lingvo internacia, la max bona pledo, quan on facis por LI.
