hike esas nek konsilo, nek minaco; to esas simpla rezonado e facila, evidenta prevido. La gravega difero inter la du metodi aparas max bone, kande on konsideras la solvo, quan singla povas furnisar a la nuna questiono di la « reformo » di Esperanto. Ni supozez, ke l’ Esperantistaro elektos Akademio, quale propozas la max saja e malegoista ek sa chefi. Quala e quanta esos sa autoritato, e konseque l’ influo e morala povo[1] di sa decidi pri la linguo? Evidente, ol esos tante plu granda, quante sa « bazo » esos plu larja, c. e. quante plu multa personi partoprenos a sa elekto, e quante plu multa opinioni esos riprezentata en ol. Ni examenez la du extrema kazi. Se Esperantistaro vere kontenas omna amiki di l’ ideo, ed omna interesati en la solvo di la problemo, lor la decidi di l’ Akademio havos la max granda autoritato ed impozos su (morale) ad omna interesati, pro ke li partoprenis a sa elekto ed esis riprezentata (proporcione) en ol.
Se, kontre, la Esperantistaro konsistas nur ek « fideluloj », kontenas nur la personi, qui juris fideleso a la Fundamento, e se on « purigis » ol zorge ante omna elekto e diskuto, ekpulsante omna reformano quale « ribelulo » e « perfidulo », la rezulto esas tute klara, ed on ne bezonas profeteso por predicar ol : ol esos simple la konfirmo di la « dogmo » di la netuchebleso, e la durigo di la nuna fanatika e netolerema politiko. Esas facila previdar, ke ek Esperantistaro tale « purigita » povos naskar nur ortodoxa e « konservema » Akademio. Sed la chefi esus tro naiva, se li kredus, ke per tala politiko li kontentigos e pacigos la reformemi o progresemi! Evidente, la decidi di tala Akademio havus nula valoro por ti, qui ne esus admisita ad elektar ol, e quin on esus ante forjetinta exter l’ elektantaro, exter la Esperantala societo! E ta elementi ekpulsita e deprivata ye lia yuri esos kredeble tentata formacar altra societo nedependanta, kun sa propra
- ↑ Ni rimarkigas, un foyo por omni, ke on povas parolar nur pri morala povo od influo. Omna argumenti o questioni pri « jendarmo necesa » esas maljusta e sensprita.
