Larousse mensuel illustré (enciklopediala revuo ; Paris, Larousse, februaro 1910) publikigis artiklo da So Enoch pri Ido, qua expozas tre exakte e precize l’origino di la linguo e sa principi, citas kelka specimena frazi, e, aludante senpartie la objekti di l’Esperantisti, agnoskas la « injenioza simpleso » di nia linguo.
Le Journal (Paris, 28 febr., 7 marto) publikigis du artikli da Em. Gautier pri la L. I. generale. L’autoro afirmas la bezono di L. I., sed ne admisas L. I. artificala, pro ke… il esis olim Volapükisto, e kredas, ke omna artificala linguo esas arbitriala kreuro. Il ne admisas plu volunte la latina, e konkluzas por vivanta linguo… la franca, kompreneble ! En l’unesma artiklo il citis plura peci di la broshuro di la kin profesori ; quik la Esperantisti akuzis il… « esar vendita a l’ Idisti », e kovris il per insulti. « Ek trideko de letri » quin il ricevis, « nur quar esis polita », inter qui du adminime segun nia savo venis… de Idisti ! Yen bela pruvo di la astonanta mental stando di la « supernaciono » ! Se li volus igar nia ideo ridinda e malaminda ad omna senpartia homi, li ne povus agar plu bone. Sed la devizo di ta fanatiki semblas esar : « Od Esperanto, od nulo » (Ho ! la santa « interna ideo » !) Li tante tedos e nauzigos la jurnali, per sua konstanta « insulti e kalumnii » (vorti da So Gautier ipsa, qua adjuntas : « digna di la katekismo di la fishvendistini » !), ke oli neplu volos parolar irge pri la L. I. Ton ni ja speriencis. Sed ni defensos tante plu kurajoze ed obstine nia ideo, quan ta furioza foli kompromisas koncie o nekoncie.
La Dernière heure (Bruxelles, 27 februaro). — Pour la Langue auxiliaire internationale, da Kom. Lemaire. Ta artiklo rezumas la historyo di la reformi di Esperanto, citas la grava artiklo da Prof. Ostwald en Berliner Tageblatt, memorigas la kompatinda sperienco, quan Esperanto facis per sa « literaturala » traduki, l’astonanta exkuzo di Zamenhof, ke se sa traduki esas nekomprenebla, to esas la kulpo… di l’original autori ; e montras ke l’Idisti esas plu saja, vizante nur la ciencala e praktikala aplikado.
Le Jour (Verviers, 10 marto) kontenas artiklo da So Angenot pri La franca quale L. I. helpanta, qua respondas a Si Dauzat, Gautier, R. de Gourmont, Novicow, e c. Ici parolas sempre de la vidpunto di la literaturo o di la politiko ; sed existas altra lingui literaturala, qui anke tendencas difuzesar pro politikala motivi, e nula interkonsento esas posibla en ta domeno. Nur linguo artificala povas esar neutra, ed aceptesar exter la domeni di la literaturo e di la politiko, quale praktikala e ciencala helpo-linguo[1].
- ↑ On citas amuzanta fakteto. So Novicow, Ruso qua parolas la franca quale Franco, skribis : « l’adhésion des roues (de locomotive) aux rails ». To esas kulpo : il devis dicar : « l’adhérence ». To pruvas ke
