Page:Progreso - 3a yaro.pdf/626

This page has been proofread.
596
PROGRESO

LA VERBALA SISTEMO.

Quale moto me prenas la surskriburo qua trovesas o trovesis en ula germana gimnazio : PRÆSENS IMPERFECTUM PERFECTUM FUTURUM. Nam ultre esar la nomi di quar tempi verbala ol expresas la optimistala signo, sub qua ni venkos : la nuna tempo esas neperfekta, ma perfekteso esas futura.

Progreso ja kontenis tanta artikli pri la konjugo, ke multi, vidanta la propozo di A pri ta finalo e di B pri altra, e c., sen granda konkordo inter la propozanti, probable opinioneskis ke esas tote neutila diskutar la konjugo, pro ke on nultempe trovos formi qui plezos omni ; forsan li mem pensas ke esus multe plu bona interdiktar nuva artikli pri ta danjeroza temo. Ma tala interdikto esus tote kontre la spirito di nia entraprezo, fondita sur la principo di libera diskuto ; nur on mustas sempre demandar ke on motivizez sa propozi per altro kam personala gusto e prefero. Me opinionas ke aparo di sempre nuva propozi ed artikli sur ca domeno debesas unesme a la fakta nefacileso di la temo ipsa, e duesme a la fakto ke ne esas evidenta ke nia nuna sistemo esas tote perfekta — notez ke me ne dicas, ke esas evidenta ke ol esas ne perfekta !

La nefacileso di la temo sualatere debesas a la multeso di kozi expresenda ed a la diverseso di moyeni per qui la europana lingui expresas ta kozi ; la konkordo pri la verbala sistemo esas multe min granda kam en la cetera domeni. Generale singla propozanto vidas nur un difekto en la nuna sistemo od un moyeno remediar ol, e se tamaniere ni arivas nur a multa propozi sen rezulto, me de to konkluzas ke bezonas examenar la tota domeno maxim senpartie, lernante anke maxim multo de la developo quan ni vidas en la historio di la naturala lingui. Entote me insistas ke sistema explori esas la sola remedio kontre kaosatra detal-propozi. Me penos skribar sobre ed exhaustar segun kapableso la temo, sen celar la fakta nefacilaji. Me ne deziras agar quale advokato di ula sistemo, nek konservema nek revolucionema, ma donar ciencale e konciercoze a la lektanto la materialo quan il bezonas por ipsa formacar sua opiniono. Pri la tendenci en la developo di la nacionala lingui e pri lia (energetikala) evaluo me povas generale referar a mea libro Progress in Language (London, Sonnenschein).

La tasko naturale falas sub du chapitri : (1) quo esas expresenda per internaciona verbosistemo ? e (2) qua moyeni esas la maxim bona por expresar to ?

I. Expresendi.

En la europana lingui, aparte en lia antiqua formi, finali por persono e nombro esas texata kun ti por tempi e c. En la maxim progresinta lingui to neplus trovesas tale : la dana neplus distin-