Page:Ti Pilibusterismo Ilokano ni Jose Rizal 1963.pdf/125

This page has been validated.


111
TI PAGADALAN ITI PISIKA


po kadagiti banbanag a namagbalin kadakuada, mabingbingayda iti espejo a metal ken espejo a sarming. . —¡Isunan, isunan, isunan!—insengngat ti mangisursuro; [Jesus, ania ket a matrakan!. . . Kunam itay a dagiti espejo mabingbingayda iti espejo a metal ken espejo a sarming, ?ja? Ket no ipakitaanka iti maysa a kayo, ti ballatinaw, kas pagarigan, a nasayaat unay ti pannakalinis ken pannakabarnis na, wenno sangkatipping a marmol a nangisit, a nasayaat ti pannakapasilap na, wenno maysa nga "asabatse,” a mangipakita kadagiti ladladawan dagiti maikabil iti sangwanan da, anianto ti pangnagan mo kadagita nga es-espejo?

Ti nasaludsudan, gapo ngata ta saan na nga ammo ti isungbat na, wenno gapo ta saan na a maawatan ti saludsod, pinadasna ti kimmalilis, ket inna inpakita nga ammuna ti leksion ket intuluyna ti nagsao, a kasla ayos ti karayan:

—Dagiti immuna naaramidda, babaen ti pannakaaramat ti lata wenno panaglalaok dagiti nadumaduma a metmetal, ket dagiti maikadua, pag balinen met ida ti maysa a sarming a dagiti dua a ruprupa na nasayaat unay ti pannakalinis da ket ti maysa, napegketan iti nagamay a estanio.

—Tun, tun, tun! saan a dayta: dominus bobiskum kunak, ket rekieskat ni pase ti inka isungbat!

Ket daydi naimbag a mangisursuro inulitna ti saludsod iti sao ti kastila a dakes, a no kuan, mangilauken iti kosa ka da aba.

Daydi nakakaasi a bumaro dina ammo no kasano ti inna ilulusot: agduadua no itipunna ti ballatinaw kadagiti met­metal, ti marmol kadagiti sarsarming, ket ti asabatse baybayanna a nakabitin, awan pakaitipunan na, di met metal, di met sarming, ingga na iti inarasaasan iti awan nakadkadlaw ni kadenna na a Juanito Pelaez:

—Ti espejo a ballatinaw maitipon kadagiti espejo a kayo!...

Ket daydi awanan annad inna inulit, ket ti kagudua da­ giti agad-adal nagkatawada.

—Sika ti naimbag a ballatinaw!—kinuna ti mangisursu­ ro, a nagkatawa met, nupay madi kuma.—Ala man, ania ti naganem iti espejo: daytay rupa per se, in quantum est super­ficies, wenno ti bagi a mamukel iti dayta a rupa, kayatna a sawen, ti nakaikabilan dayta a rupa, ti materia prima, a pinagbaliw ti accidente a rupa, ta nalawag, a idinto ta ti rupa, maysa nga accidente kadagiti bagbagi, saan a mabalin nga adda, no awan substancia. Ala man, ¿ania ti kunam?