Page:Ti Pilibusterismo Ilokano ni Jose Rizal 1963.pdf/128

This page has been validated.


114

TI PILIBUSTERISMO

—Ania, ngarod?—sinaludsod ti mangisursuro, a maulaw met bassiten, ket kinitana a sidadanag daydi saan a mabalusingsing nga agad-adal;—sumnek wenno saan iti rupa ti anag nga adda iti likod?

Iti kasta a saludsod, nalawag ket saan a mabalin a ipaspasikko, kasla maysa nga ultimatum, ni Juanito dina am­ mo ti inna isungbat, ket ti amerikana na, awan met ibaganan. Nagbanbannog la a nangpaypayapay ken Placido; ni Placido nagngata. Ni Juanito siniimna ti kanito nga ikikita ti ma­ ngisursuro iti maysa kadagiti agad-adal a mangin-inayad a nangikkat kadagiti sapsapatos na, ta nailetda gayam, ket pinayatna iti napigsa ni Placido, a kunana:

—Arasaasannak, alan, arasaasannak!

Distingo... annay! nagbabuykan!—naipukkaw ni Pla­cido, a dina napuutan, ket kinitana a sipupungtot, idi ta in­ na met inaprusan ti sapatos na a charol.

Ti mangisursuro nangngegna ti ikkis, nakitana ida, ket pinadtuanna ti naaramid.

—Oy, sika, espiritu-sastre,—kinunana;—saan ka a pagsaludsudan, ngem tangay kayatmo nga ispalen dagiti sabsabali, ala, ngarod ispalem man ti bagim, salva te ipsum,(3) ket lawlawagam, ngad, ti duadua.

Ni Juanito nagtugaw, a kasta unay nga ayat na ket kasna panangipakita iti panagyaman na iti nangar-arasaas kenkuana, inna binilawan. Ni Placido, idi kasta, nga uray la limmabbaga iti bain, timmakder ket timmanamitim iti saan a maawawatan a pambar.

Kinita ni Padre Millon iti apagbiit a kas panagimas a kumita iti maysa a sida. Nagimbag ket ngatan aya ti panangimameg ken panangatkatawa iti daydi a bumaro a naangker, kanayon a nasayaat ti aruat na, natakder ti ulo na ket natarnaw ti panagkitkita na! Ti kasdi, maysa nga aramid a kaasi; iso ti gapo na a daydi naasi a mangisursuro inpaypaysuna ti aramid na ket inulitna a sibabannayat ti saludsod:

—Ti pagbasaan kunana a dagiti espejo a metal balinen ida ti maysa a lata wenno ti naglalaukan dagiti nadumaduma a metmetal, pudno wenno saan?

—Kasta ti kuna ti pagbasaan, Padre. . .

“Liber dixit, ergo ita est,” (4) saan mo a sigpen a nalalaingka ngem ti pagbasaan. . . Sana innayon a dagiti espejo a sarming balinen ida ti maysa a sarming, dagiti dua a ruprupa
_________

3 Ispalem ti bagim.

4 Kuna ti pagbasaan, no kasta iso ti pudno.