144
maipakita a nalaing dagiti nataraki a sapsapatos na; ti met
gobernadorsilyo dagiti memestiso, nga agtugaw iti makatigid,
gapo ta naruar ti tulang ti tangan ti saka na ket dina inabalin a pagsikkawilen dagiti saksaka na gapo ta nalukmeg,
sa pay butiog, inna pinagkayang ida a nalaing, tapno rumuar
ti buksit na a binungon ti saleko na, nga awan pillidis na a
nakaibitinan ti nasayaat unay a singdan ti relos a balitok ken
brilyantc, dagidi dua a gunggunglo naginnawatda ket nangrugi iti bakal; iti sumaruno a inisa, amin dagiti memestiso,
pati pay dagiti kakukuttungan, adda amin butiog dan ket
inda met pinagkayang unay dagiti saksaka dan a kas la itay
sikakabayudan; amin dagiti nalurales inda met inparabaw
ti saka da iti maysa, pati pay dagiti kalulukmegan, ket adda
pay kabesa-de-baranggay, a uray la a natultulatid. Dagiti ininsik, a nakakita ka dakuada, adda met inparuarda a panagyan: nagtugawda a kas no addada iti tienda da, ti maysa a
saka nakakukot ket naingato, ket ti maysa, nakabitin, ket
inda pagkuykuyegyegen. Adda timmaod a supiat, eskrito,
espediente, kdmpy.; dagiti kuadriliero innalada dagiti igigam da a sisasaganan a mangirugi iti maysa a gerra sibil; da
giti kukura, nalaos nga ay-ayat da, dagiti kakastila agkakatawada ket makapirakda iti ited dagiti nalurales, memestiso ken
in-insik, ingga na iti inbanag ti Jeneral daydi a riri, babaen
ti panangituyang na nga agtugawda amin a kas panagtugaw
dagiti in-insik gapo ta isuda ti kaaduan ti maibayad, nupay
saan da nga iso ti adadda a romanista. Ket idi ta kasta, napalalo a pannakaparinggor dagiti memestiso ken nalurales,
gapo ta nailet dagiti sapsapin da ket saan da a mabalin a
tuladen dagiti in-insik. Ket tapno ti panagem a panangidadanes kadakuada addada la ngarod a maipaduyakyak, ti naikeddeng naitungpal a kasta unay ti pannakarambak na, ket
linawlaw pay ti kabalieria ti simbaan, idi ta iti uneg umaribasay ti linget da isuda amin. Ti riri dimmanon iti uneg
ti Pagaramidan iti Linteg sadi Espania, ngem naulit a naikeddeng a dagiti in-insik, gapo ta agbayadda, mabalinda nga ipapilit ti linteg da, uray pay kadagiti ramrambak iti simbaan,
ket uray no, iti kalpasan na, inda paglikudan ken pagangangawan ti kinakristiano. Dagiti naturales ken memestiso
nakaayatda, ket nasursuruda ti dida panangdadaelen iti kanito da kadagiti kakasdi a minamaag.
Ni Quiroga, iti kinatatel ken isem na a napakumbaba unay, inna sangsangailien ni Simoun: ti timek na, nalailo, dagiti panagkurnukurno na, no manen, inda maulit, ngem
