Page:Ti Pilibusterismo Ilokano ni Jose Rizal 1963.pdf/166

This page has been validated.


XVII


TI “PERIA” SADI KIAPO


Ti rabii nakasaysayaat, ket ti plasa, napalalo a nagragsak. Gapo ti lainiis ti puyupoy ken iti daydi nakasel-sellag a bulan ti Enero, dagiti tattao pinunnuda ti peria, ta inda kumita, pakita ken agpallailang. Dagiti musika dagiti kosmorama ken dagiti silsilaw dagiti parparol isuda ti mangted iti biag ken ragsak iti iso amin a di mangan-ano. Dagiti atiddag a in-intar dagiti paglaklakuan a nakaranraniag iti bin-ig a sinanbalbalitok kada nadumaduma a kita, ipabuyada dagiti nagsasar-ay a palpallatok, kalob ti rupa a naabutan dagiti matmata da, abalbalay a lata, adda sinan-tren, sinan-karison a babassit, sinan-kabayo a pinaratignayan, sinan-lugan, sinanbapor agraman battikulilit a kaldera da, babassit a pingpingan a porselana, belbelen a saleng, sinan-tatao a ganggannaet ken pilipino, nalabbasit ken naragsak dagidiay, natalna ken napanunot dagitoy a kasla nataengan a babassit a babbai iti abay dagiti ububbing a dadakkel. Ti turugtog dagiti babas­ sit a tamtambor, ti uni dagiti turorot a lata, ti baet nga aweng dagiti korkordion kada or-organo a babassit aglalaukda a kasla no karnabal, ket iti let-ang amin daydi, dagiti ado a tattao nga agapan-apan, agdidinnuron, agdudungpar, nakataliaw dagiti ruprupa da kadagiti paglaklakuan, ket iti kasta, adadda iti inda panagsasangdo a pasaray nakakatkataua. Da­ giti luglugan masapol a inda ngedngedan ti panagtaray da­ giti kabkabayo, ti !tabi! !tabi! dagiti kotkotsero, no kuan mangngegen; agsasabat dagiti empleado, soldado, praile, agad-adal, insik, babbalasang a kinuyog dagiti inna da wenno dagiti iikit da, nga agkikinnablaaw, agkikinnidday, agsasao iti pasaray naragsak, pasaray saan.

Ni Padre Camorra kas la nakatukno sadi langit iti ayatna nga agkitkita iti kasta unay nagado a babbai a nalalapsat; agsardeng, tumaliaw, idurunna ni Ben-Zayb, pagtalaklaenna ti dilana, agsapata ket kunkunana: ?Ket ni dayta, ni dayta, sika sumususop-tinta? eket ni daydiay, ania ti kunam? Iti naglabes a ragsak na, rabrabngisennan ti gayyern ken kasinsinnungbat na. No manen, kitaen ni Padre Salvi, ngem italtalekna kad pay ni Padre Salvi; ilallaluna ket di; dalapusenna

— 152 —