Page:Ti Pilibusterismo Ilokano ni Jose Rizal 1963.pdf/189

This page has been validated.


175
TI GAGANGTAN


tulnog iti balay na, iti lansangan a Escolta. Iti daydi a kanito, dagiti relrelos dagiti simsimbaan patpatitenda ti maikasangapulo ket gudua nga uras.

Kalpasan ti dua nga uras, ni Placido immulog iti balay ni Simoun, ket siraranga ken sipapanunot a nagna iti lansa­ ngan a Eskolta, a nganngani awan matatao nan, numan pay naragsak pay laeng dagiti “cape” a pagpapanganan ken paggiinuman. Pasaray adda lumabas a lugan a kasta unay patarayna ket nakapalpalalo met ti ringgor a pataudenna iti nagasgasen a bato ti lansangan.

Ni Simoun, manipod iti maysa a siled ti balay na a tuman-aw iti karayan Pasig, iturturungna dagiti matmata na iti nabakudan a pagilian, ti daan a Manila, a makitana, ta silulukat dagiti tawtawa, agraman dagiti at-atep a galba a pasilapen ti bulan, ken dagiti pagkamkampanaan a naliday, nabantot, naladingit, iti let-ang ti nalawag nga alisugasog ti rabii. Ni Simoun inikkatna ti antiukos na a balbag, dagiti bubuok na a puraw kas da la pirak a basikaw ti nabaneg a rupa na a gimmambang, iso a lawagan iti apagapainan ti may­ sa a pagsaingan, ti segged na nganngani maiddepen gapo iti kaawan ti segden na. Ni Simoun, ta kasla adda panpanunutenna, saan na a madlaw a mangin-inot a maiddep ti silaw ket nganngani agsipngeten.

—Iti uneg dagiti sumagmamano pay nga al-aldaw,—indayamudumna,—inton sumsumged kadagiti uppat a sulsulina dayta nailunod a pagilian, taeng dagiti napang-as nga awan pagpapaayan da ken dagiti nakadakdakes a mangpespespes iti nakuneng ken iti daksanggasatan; inton bumtak ti gulo kadagiti kaparanget a il-ili ket isaruana kadagiti napabutngan a lanlansangan dagiti tattaok a umay bumales, a pinataod da agom ken riro, isunto, innakto lukatan dagiti diddiding ti nakaibaludam, inkanto akkalen kadagiti gamgamat ti nakullaapan a isip, ket, napudaw a kalapati, sikanto ti Fenix nga into agungar kadagiti napudot pay laeng a dapdapo. . .! Maysa a gulo a pinartuat dagiti tattao iti yuyeng ni sipnget iso ti nangakkal kaniak ita arpad mo; sabalinto a gulo ti mangisubli kaniak kadagita taktakiagmo; innakto pagungaren, ket kasangwanan ti idadanon dayta a bulan iti kapigsa ti lawag na, innanto lawagan ti Pilipinas, tapno madalusanen ti nakarimrimen a rugit na!

Ni Simoun nagsardeng a dagos, a kas la itay adda nangguped ti panagsaritana. Maysa a timek ti mangsalsaludsod iti uneg ti puso na, no iso, ni Simoun, saan met a paset ti rugit ti nailunod a pagilian, nalabit iso pay ket ti nabangles ken ka-