Page:Ti Pilibusterismo Ilokano ni Jose Rizal 1963.pdf/217

This page has been validated.


203
TI BUYAEN


tugaw, idi ta inna manen inulit ti sungbat na kadagiti dua a beterana a napan inayaban ti pangulo dagiti agipatpatugaw. Dagiti guardia, ta pinanpanunutda ti katatao daydi nasukir, inda sinapol ti kabo, ket istay amin met dagiti agbuya inda nagsipat a makaay-ayat iti tangken ti ulo daydi tao, a saan a nagkir-ing iti tugaw na, a kasla maysa a Senador a romano.

Adda aguni a sultip; daydi tao, a pudno a natangken ti ulona, italiawna a sipupungtot ti rupa na, ta ipagarupna no iso ti inda sagawisiwan; adda mangngeg a padakpadak ti kabayo, madlaw nga adda garaw; kasla ket itay adda bimtaken a gulo wenno riri; saan, ti orkesta isardengna ti balse ket tugtugenna ti Marcha Real: ti sumangpet, iso ni ekselensia, ti Kapitan Jeneral ken Gobernador dagidiay a purpuro! amin dagiti matmata iso ti inda sapulen, surutenda, idi kuan, nagpukaw, ket kamaudianan na, nagparang iti palko na ket, kalpasan ti ikikita na iti amin a di mangan-ano ken ti inna panangpagasat kadagiti dadduma iti mannakabalin unay a ilulugay na, nagtugaw a kasla ket no maysa a taon iti daydi dakkel a tugaw a mangur-uray kenkuana. Iti kasdi, dagiti artiliero nagtalnada ket ti orkesta tinugtugna ti pangrugyan ti buyaen.

Dagidi agad-adal nga am-ammutayo addada iti palko a kasinnango latta ti palko ni Pepay a bailarina. Toy a palko inggayat ni Makaraig, iso a napanen nakisarita ken Pepay, tapno maalada ti naimbag a nakem ni don Custodio. Ni Pe­ pay, iti daydi met a malem, sinuratanna daydi agdindinamag a “ponente,” inbagana nga urayenna ti subalit na ket agsauc'anto iti pagbuyaan. Toy iso ti gapona a ni don Custodio, nupay kasano a pinget ti isusupiat na iti opereta a pransesa, napan iti pagbuyaan, iso a nanggapuan ni don Manuel, daan a kasubsubang na kadagiti purpurok da iti Ayuntamiento, a nangsair kenkuana iti nalinis.

—Umayak, ta umayko kitaen ti opereta tapno ammok ti innak ipato—insungbatna, a ti timekna kasla timek ni Caton a sipepennek ti puso na.

Ni Makaraig, ngarod, makikinkinnita ken Pepay, iso a mangipapaawat kenkuana nga adda kayatna nga ibaga; ket gapo ta daydi bailarina naragsak ti rupa na, isuda amin namnamaenda a nasayaat ti banag ti dawat da. Ni Sandoval, a sangsangpetna a naggapo kadagiti sabsabali a palpalko, kinunana kadakuada a ti diktamen inkalikagumma ti pannakaannamong ti dawat da ket iti daydi met la a malem inusig ti Comision Superior ket inna inannamungan. Bin-ig, ngad, amin a ragragsak; ni pay Pekson nalipatannan ti nalidem a panag-