Page:Ti Pilibusterismo Ilokano ni Jose Rizal 1963.pdf/232

This page has been validated.


218

TI PILIBUSTERISMO


iti lamisaan a maysa a daan a rurog, sumagtnamano a tultulang ti tao, pagpagbasaan, a nasayaat unay ti pannakaurnos da, adda pay maysa a palanggana a yan ti danom ken maysa nga esponja. Ti angot nga aga-apian nga aggapo iti dumna a siled, iso ti mamadagsen iti angsen ken mangawis kenkuana a maturog, ngem daydi bumaro saan a tumulok ket no manen, inna babasaen dagiti pispispis ken matmatana, ta rantana ti saan a maturog ingga na iti dina maringpas ti basbasaen na. Maysa a benneg ti pagbasaan ni Dr. Mata a Medicina Legal y Toxicologia, pagbasaan a inpabuludda kenkuana ket masapol a isublina iti madaras iti akinkua. Ti katedratiko dina kayat ti mangisuro no saan a daydi a pagbasaan ti maaramat, ket ni Basilio awan umanay a pirak na nga inna igatang, ta dagiti aglaklako nangina unay ti dawaten da, ta ipainbarda a maiparit a maiserrek sadi Manila daydi a pagbasaan ket masapol a inda pasuksukan da­ giti ado nga empleado tapno baybay-anda a maiserrek. Napalalo a panangipasnek daydi bumaro iti panagadal na, ta dina pay ket nasangon a winarwar dagiti babassit a pagpag­ basaan a inpaawitda kenkuana, a dina ket ammo ti naggapuan da, pagpagbasaan maipanggep iti Pilipinas, dagiti dadduma kadakuada nalaos a panagsasao da kadagiti pilipino. Ni Basilio awan umanay a kanito na a mangwarwar kada­ kuada, nalabit ti pay maniped kenkuana iso ti panangpanpanunot na a saan a makaay-ayo ti mapagsasawan ken makarkarit no awan met ngad aramaten a mabalin a pagsarapa wenno pagsungbat. Ti Cesura, (mangamiris kadagiti maiwarwarnak) ipalugudna, ngamin, a pagsasawanda dagiti pilipino, ngem iparitna kadakuada ti inda isusungbat.

Iti let-ang ti ulimek a nangabbuyot iti balay, a isuna la a singsingaen sagpaminsan ti nakapoy a urok nga aggapo idi dumna a siled, adda nangngeg ni Basilio a nakarting a padekpadek iti yan ti agdan, padekpadek a idi kuan linasatda ti kaida nga agturong iti yan na. Intangadna ti ulo na, nakitana a naglukat ti ruangan ket, a kasta unay siddaaw na, nakitana a nagparang ti naliday a langa ni joyero Simoun.

Nanipod iti daydi naaramid ka dakuada a dua sadi San Diego ni Simoun dina pay sinublian a nakita ti bumaro kasta met ni Kapitan Tiago.

—Kasano ti masakit?—sinaludsudna nga inwarasna iti napardas dagiti matmata na iti siled ket miningminganna dagiti pagpagbasaan a nasautayon, a dagiti binbinulong da saan da pay a nageppas.