- 227
Ket ti riri kadagiti aleman immapay iti lagip na, ket istay nagladingitanna ti inna pannakasurot; iso siaayat ku ma a natay a nangikaluya iti wagayway a kastila-pilipino, kasangwanan ti inna panagrukbab kadagiti ganggannaet.
—Ta, — kunkunana, — kalpasan ti iso amin, nairot a singgalot ti nangitipon kadatao iti Espania: dayta a singga’lot iso ti nalabes, ti pakasaritaan, ti relijion, ti pagsasao. . .
!Ti pagsasao, wen, ti pagsasao! Maysa a nalais a isem ti nagparang kadagiti bibbibig na; iti daydi a rabii, inda agdadaya iti pansitan, ta inda rambakan ti ipapatay ti Akademya ti sao ti kastila.
—!Ay! —inyunnuyna; —no dagiti liberal sadi Espania kasda kadagiti adda ditoy, iti inabiit, ti Ina nga Espania mabilbilangton dagiti agtalinaed kenkuana!
Ti rabii mangin-inot a bumaba, ket kasta met a lumalo ti liday a sumken iti puso daydi bumaro, a ngannganina mapukawen ti inanama na a makakita ken Paulita. Dagiti agpalpallailang mangin-inutda a pumanawen iti Malekon, ta inda iti Luneta, a ti musika na pasaray mangngeg, ta ipalais mgga na sadiay ti nalamiis a puyupoy ti malem; dagiti marinero ti maysa a sasakayan a pakigubat, a sisasanglad iti karayan, ar-aramidenda dagiti an-annong da kasangwanan ti idadateng ti rabii, a kumalkalay-atda kadagiti taitali a kasda man lawwalawwa iti siglat; dagiti sassasakayan masagsagannadda a masilawan a ipadlawda ti kaadda da a biag; ket ti taaw,
“A ti angin inna pamaggarawan kadagiti naulimek a daldalluyon
Nga agdalapdap a sipapardas, awan kadakuada ti tumulong.
Ket no addadan iti igid, inda aganasaas iti nakapoy... kas kuna ni Alaejos, ipugsuna sadiay adayo ti nakapoy nga alisugasog, a ti lawag ti bulan, a idi, isuna a kumabos, mangin-inot a inna pagbalinen a kas nakarasrasay ken nakadatdatlag a lupot. . .
Maysa nga adayo a danarudor ti mangngeg, danarudor a umas-asideg, ni Isagani italiawna ti rupa na ket ti puso na mangrugi nga aggutok iti napigsa; adda dumteng a maysa a lugan a ginuyod ti dua a kabkabayo a puraw, kabkabayo a puraw a uray mailaukda iti sangagasot a ribo, innanto la ida mailasin. Ti naglugan isuda Paulita, dunia Victorina ken ti gayyem na a kinakuyugna man met langen iti napalabas a rabii.
