- 255
teng yo nga inkay makita sadiay dagiti an-anniniwan dagiti
kakabsat yo. Ti adda ka dakami, dakay ti akinggapuan. Ti Hi
a maidaddadanes, maipapilit nga agbalin a managinkukua; ti
kawilan iti pudno, ikkan iti ulbod; ti naranggas mamaltuad
iti adipen. Awan naimbag a panagkukua, kunayo, ala wen!
nupay dagiti estadistika mabalindakay a supiaten, ta ditoy
awan unay maar-aramid dakes a kas kadagiti ado a pagpagilian, a nakullaapan dagiti matmata da iti asok ti tubs nga ayat
da a mamasayaat kadagiti kadkadawyan dagiti sabsabali.
Ngem, ket di, ket ita diak kayat a usigen no ania ti mamukel
iti kababalin, ket gapo ta iti naimbag a panagkukua mainaig
ti sursuro nga inawat, umannamungak iti panagkuna yo nga
adda pagkurangan mi. <iAsino ti akinbasol iti kasta? ?Wenno
dakayo nga agtallo gasot ket lima pulo a tawen yo a mangisursuro kadakamin, wenno dakami, nga annugutenmi la
amin? No kalpasan ti tallo gasot ket lima pulo a tawtawen, ti
eskultor awan pay ti naparuarna no di la maysa a sinantatao,
makita a naglabes ti kinaang-ang na.
—Wenno dakes unay ti kayo nga aramatenna.
—Adadda manen ti kinaang-ang na, no kasta, ta idinto ta ammuna la ngaruden a dakes, dina pay la ibbatan, ngem kanayunenna ket a daddadaelen ti kanito. . .; ket saan la nga ang-ang, agsuitik ken agtakaw pay, ta idinto ta ammuna, nga ruden, nga awan pagpaayan ti aramid na, ituluyna pay laeng, tapno maawatna ti bayad na. . .; ket saan la nga ang-ang ken agtaktakaw, dakes pay unay, ta sumupiat a sabali nga agaramid ti agpadas, ta kitaen no adda mapataudna a nasayaat! Dakes a imon a patauden ti kinaawan a kabaelan!
Ti sungbat nabiag, ket ni Padre Fernandez nadlawna a natiliw. Kinitana ni Isagani ket inpagarupna a naindaklan, di maparmek, mangilabeg; ket iso daydi ti immuna iti bayat ti panagbiag na, a panangipagarupna a pinarmek ti maysa nga agad-adal a pilipino. Nagbabawi a mangirukit iti daydi a susik, ngem naladawen. Iti pannakalipit na ken gapo ta adda iti sango ti maysa a kabusor a nakabutbuteng, simmapol iti nasayaat a kalasag ket innalana ti Turay.
—Dakayo ipabasulyo amin kadakami, gapo ta awan saba li a makitayo no di dakami nga adda iti asideg, —kinunana, a ti timek na saan unay a natangsiten;—kadawyan; saanak a masdaaw! ti ili guraenna ti soldado wenno ti alguasil a mangtiliw kenkuana, ket saan ti ukom a nangikeddeng iti pannakabalod na. Dakayo ken dakami addatay amin nga agsalsala a mangsursurot iti maysa a tugtog: no gapo iti dayta a tugtog inkay ingato dagiti saksaka yo a makigeddan ka dakami, saan
