Page:Ti Pilibusterismo Ilokano ni Jose Rizal 1963.pdf/275

This page has been validated.


XXVIII


BUTBUTENG


Ni Ben-Zayb napaltiingan a kasla mammadto iti inna kinuna iti pagiwarnak. na kadagiti al-aldaw a napalabas a ti sursuro, dakes, dakes unay, kadagiti Purpuro a Pilipinas; ita, gapo kadagiti naar-aramid iti daydi biernes a panagruar dagiti pikpiket, agkakkakak daydi sumusurat ket idandaniwna ti panagballigi na, a kasta unay a namayanna ken kasinsinubang na nga Horatius, iso a nakaitured a nangatkatawa kenkuana iti paset ti Pirotecnia kadagiti kakastoy a sasao:

Kuna ni kadua ini nga El Grito:

“Ti sursuro, dakes, dakes unay kadagiti Purpuro a Pi­ lipinas”!

Ala wen, naawatanmi.

Nabayagen a ti El Grito kunkunana nga iso ti pannakabagi ti Hi a pilipino; ergo. . . kas kuna kuma ni Fray Ibanez, no ammuna kuma ti sao ti latin.

Ngem ni Fray Ibanez agbalin a moro, no agsurat, ket ammutayon no kasano ti pammayan dagiti moro iti panagsursuro.

TESTIGA, kas kinuna ti maysa a mangaskasaba, ti Biblioteka sadi Alejandria!

Ita, pudno ti sao na, iso, ni Ben-Zayb! No is-iso ngamin a maymaysa ti agpanunot sadi Pilipinas, is-iso laeng ti makapadles kadagiti maar-aramid!

Agpayso, ta ti damag nga adda nasarakan a naipikpiket iti ruangan ti Unibersidad, a dagiti sasawen da makadadael, saan na la a di inikkat ti imas da a mangan dagiti ado a tattao ken dinadael ti panagpalpa dagiti dadduma, ngem inna pay ket pinagdanag dagiti naginad ken di mangikankano nga ininsik, isuda a di nakaitured a nagtugaw kadagiti paglaklakuan da gapo iti buteng da a dida mayunnat daras no inda agtaray. Iti maikasangapulo ket maysa nga uras iti aldaw, nupay ti init saan a simmardeng ket ni Ekselensia, ti Kapitan Jeneral, saan a nagparang a namangulo kadagiti nagballigi a buybuyot na, nupay kasta, limmalo dagiti dandanag: dagiti praile a masansan a mapmapan iti basar ni Quiroga, awan da,

— 261 —