Page:Ti Pilibusterismo Ilokano ni Jose Rizal 1963.pdf/308

This page has been validated.


294

TI PILIBUSTERISMO


ti maikadua nagun-udna a naulaw dagiti bitbitla na. Ni laeng Basilio ti kakaisuna nga awan nairuarna, di met natinnag, di met napan sadi Europa: nagkanayon iti pagbaludan a Bilibid, a tunggal tallo nga aldaw inda masaludsudan, ngem dagidi met la a salsaludsod a nanipod pay idi damo na, nga awan ket sabali a namaliwanda no di ti panagsusukat dagiti uk-ukom, ta itin sa ket saklang ti kasdi ti kinadagsen na a basol, isuda amin inda matnag wenno tumaray a siaaligagget.

Ket idi ta matmaturog ken agkarkaradap dagiti espediente, idi ta agruar dagiti papel seliado a kasla tapal a yagas ti maysa a mediko nga awanan ammo iti bagi ti maysa a masakit, a ti sakit na, kanayon a malidliday, ni Basilio inna naammuan amin dagiti naar-aramid sadi Tiani, ti ipapatay ni Juli ken ti panagpukaw ni lakay Selo. Ni Sinong, daydi kotsero a kinabkabil dagiti sibil a nangitulod kenkuana sadi San Die­ go, adda idi sadi Manila, inna sarsarungkaran ket iso ti mangibabaga kenkuana kadagiti amin a maar-aramid.

Ni met Simoun immimbagen, kasta ti kinuna dagiti pagpagiwarnak. Ni Ben-Zayb nagyama "iti Mannakabalin unay a nangsaluad iti daydi biag a ingget pateg,” ket inpaduyakyakna ti inanama na a “ti Kangatuan nga Apo innanto ipalubos nga addanto aldaw a pannakatiliw ti dakes a tao a nangranggas kenkuana, a ti basol na saan a inadusaan, gapo iti kaasi ti inna rinanggasan, iso a napalalo a panagtungpal na iti sinao ti Naindaklan a Martir: Ama, pakawanem ida, ta saan da nga ammo ti aramid da!’’ Dagitoy ken sabsabali pay ti sinasao ni Ben-Zayb kadagiti pagpagiwarnak, ket dagiti met bibbibig na inda palpalutputen no agpaypayso ti matantanawtaw a panagpadaya daydi nabaknang a joyero iti dakkel, nga awan napuutan a kasdi, maipuon iti inna panagyaman iti yiimbag na, ken maysa pay, pagpakada na iti Hi a nangnayunanna iti kinabaknang na. Pudno a matantanuttot a ni Simoun, gapo ta kumuyugen a pumanaw iti Kapitan Jeneral, a ti takem na agturpos iti bulan ti Mayo, inna ipakpakat amin a kabaelan na a manggun-od sadi Madrid iti pannakayalud-od daydi nga aldaw, ket inna kan ipatpatigmaan iti Jeneral a mangaramid iti maysa a dakkel a banag tapno adda pambaranna nga agbati, ngem masasao met a ti Jeneral, a umuna unay daydi, saan na a denggenen dagiti patpatigmaan ti gayyem na, ta ti dayaw na saan na nga ipalubusen a ikutanna, iti uray la no maysa pay nga aldaw ti turay a naited ken­ kuana, sasao dagitoy a panggapuan a mangatap a daydi naipakdaaren a daya maaramid iti mabiit unay. Ni Simoun dina kayat ti agsao, limmalo manen daydi kadawyan na a saan