Page:Ti Pilibusterismo Ilokano ni Jose Rizal 1963.pdf/316

This page has been validated.


302

TI PILIBUSTERISMO


iso ti umuna unay a pannakarikna ni Basilio iti kigtot ket naminpinsan a napukawna ti nalamiis a panagdardarasna.

Idi ta kasta, ni Simoun insuupna iti napigsa ti maysa a di karkarna ken narikot a bagi ti pagsaingan, inkabilna ti tubo a sarming, ti bomba, sana binalangatan iti maysa nakatartaraki a pantalia. Idi nalpasna, immadayo bassit a nangsirig iti aramid na nga itingigtingigna ti ulo na a pagsublasublaten iti dua a bangir tapno nasaysayaat ti panangkita na iti buya ken sayaat na.

Ket idi maimatanganna a ni Basilio inna kitkitaen a kasla sinnalsaludsod dagiti matmata na ket kas da met mabuteng, kinunana:

—Inton rabii, addanto maysa a daya, ket dayta a pagsai­ ngan into maikabil iti tengnga ti maysa a bassit a kiosko a panganan a pinaaramidko a pinaigagara. Ti pagsaingan nakaranraniagto ti silaw na, ta is-iso a maymaysa makaanayton a manilaw iti iso amin a di mangan-ano; ngem iti kalpasan ti dua pulo a minuto, ti silaw into kumudrep, ket ison, inton kayatda nga idawdaw, lumusutto ti maysa a kapsula a pulminato de merkurio, ti granada agbettakto ket iramramannanto ti panganan, a ti atep ken sirok na nagilemmengak amin iti sinako a polbora tapno awan ti maispal. . .

Nagulimekda iti apagbiit. Ni Simoun buybuyaenna ti pagsaingan na, ket ni Basilio apaman la no umanges.

—No kasta, ti itutulong ko saan a masapol, —kinuna daydi bumaro.

Saan, sika adda sabali nga aramidem, —insungbat ni Si­ moun, a sipapanunot; —inton agpatit ti maika siam a uras, agbettakton ti pagsaingan ket ti unina into mangngeg kadagiti asideg a disdisso, kadagiti banbantay, kadagiti rukrukib. Daydi gulo nga intulagko kadagiti artiliero saan a nagtuloy gapo ta awan nangidaulo ken panaggigiddan. Ita, saanto a kasta. Inton mangngeggen ti uni ti paltog, dagiti nakakaasi, dagiti maimammameg, dagiti di agsardeng a kamkamaten da­ giti agturturay, rumuardanto amin a siigam ket indanto tumipon ken Kabesang Tales sadi Santa Mesa, sa danto umay serken ti Manila; dagitinto met sosoldado, isuda a nagkunaak a ti Jeneral mangaramid iti sinan-gulo tapno adda pakaigapuan ti panaglayon na, rumuardanto kadagiti kukuartel da a sidadaan a mangpaltog kadagiti amin a innak itudo. Itinto met kasta, ti ili a sikikigtot, ken mangipagarop a dimteng ti kanito a pannakaputol dagiti ul-ulo da, tumakderdanto met a sisasagana a matay, ket gapo ta awan igam da ket awan met urnos da, sika, agraman sabsabali pay, inkayto ida ipanguluan ken