- 303
iturong iti paglakuan ni insik Quiroga, iso a nagidulinak kadagiti palpal tog ko. Ni Kabesang Tales ken siak agtipunkamto iti uneg ti Manila; ket inkamto alaen, ket sika agyankanto kadagiti ar-arrabal ket tenglemto dagiti rangrangtay,
mangaramidkanto iti pagsadirian, masagsaganakanto nga
umay tumulong kadakami ket inkanto papatayen, saan la a
dagiti sumuptat iti gulo, no di ket iso amin dagiti lallaki a
madi a tumipon kadatayo a makigubat!
—Isuda amin? — intanamitim ni Basilio iti apagapaman a timek.
—Isuda aminl —inulit ni Simoun, iti timek a nakabutbuteng, —isuda amin, indio man, mestiso, insik, kastila, iso amin nga awanan bileg, iso amin nga awanan pigsa. . . Masapol a pabaruen dagiti tattao! Dagiti anima a natakrot awan mapututda a sabali no di annak nga adipen, ket banbannog ti agrebba no nalpas man met la a dakesen ti sublien a bangunen! ¿Ania? agpigergerka? ¿Agpigergerka, mabutengka a mangimula iti patay? ¿Ania aya ni patay? ¿Ania ti kayulugan ti pannakapukaw ti dua pulo ribo a daksanggasatan? Dua pulo ribo a kinakakaasi a maikkat, ken riniwriwriw a nakaay-ay-ay a maispal iti punganay da! Saan nga agkitakit ti katakrutan nga agturay a mangituyang iti maysa a linteg a mangted iti rigat ken mabayag a panagngunguya dagiti rinibribo ken rinibribo nga iturayan na, a narang-ay, nagaget, nagasat ngata nalabit, tapno mapnek laeng ti maysa a dakes nga ayat, ti maysa a sumiplot iti ulo, ti tangsit, ket, sika agkintayegka, gapo ta iti maysa a rabii manungpalda nga ingga na iti inggana dagiti rigrigaten ti kararua dagiti ado nga ad-adipen, gapo ta ti maysa nga Hi a lugpi ken sigagamer iti dakes, inda matay, tapno sukatan ti maysa nga Hi a baro, ubing, naalibtak, napnuan iti pigsa? ¿Ania ni patay? Ti awan, wenno maysa la a tagainep! ¿Maipada ngata aya dagiti am-amangaw na kada giti pudpudno a tutuok ti amin ti maysa a kapututan a nakakaasi? Masapol a pukawen ti dakes, patayen ti dragon iapno idigos ti dara na iti baro nga Hi ket agbalin a nabaneg ket saan a kaptenen ti dakes! ¿Ania aya no saan a daytoy ti di mababas a linteg ti Nakaparsuaan, linteg ti bakal, bakal a pakaipapilitan pakapukawan ti nakapoy, tapno saan nga agtaginayon ti dakes a kapututan ken tapno saan nga agsanod dagiti naparsua? ¡Iwaksi, ngarod, dagiti binabai a panpanunot! Matungpal dagiti agnanayon a linlinteg, tulungantay ida, ket tangay ti daga adadda a nadamdameg no maganaganan iti dara, ket dagiti sasaad dagiti ar-ari adadda ti pigsa da no adado dagiti bidbiddot ken bangbangkay a nakaibatayanda,
