- 305
dagiti pagpagilian a nasingsingpet ken nataltalna; addaydiay
man ti Amerika nga Amianan ken ti managbukbukod a wayawaya na, ti linteg na a putar ni Lynch, dagiti sinnikap ken
al-allilaw nga ar-aramidenda iti politika; addaydiay ti Amerika nga Abagatan ken dagiti reprepublika na a di agtalna, da
giti naranggas a gulgulo da, dagiti panaggugubat da met la
nga agkakailian, dagiti kibkibor da, a kas ti ina da nga Espania! Ti Europa nagragsak idi inagaw ti Portugal dagiti
Purpuro Molukas, nagragsak idi pinukaw ti mannakabalin a
Inglaterra dagiti kadaanan nga agnanaed kadagiti Purpuro ti
Pasifiko, tapno adda pagyanan dagiti annak na nga inna ipan
sadiay. Ti Europa agragsakto, kas panagsipat ken panagragsak iti kalpasan ti maysa a drama, ti kalpasan ti inaysa a trajedia, a buyaen: dagiti kaaduan apaman la ta inda kitaen ti
anag dagiti ar-aramid; isuna la nga inda kitaen ti banag ti
aramid! Sayaaten nga aramiden ti dakes ket indanto pagsiddaawan, ket ad-adunto dagiti kumappon kenkuana ngein
dagiti nasingpet nga ar-aramid, a naitungpal a sikukurapay
ken sibubuteng.
—Pudno unay, —insungbat daydi bumaro; —¿ania ti bibiang ko no iti kamaudianan na inda dayawen wenno laisen, idinto a dayta lubong dina met italtalek dagiti maimammameg, dagiti napanglaw, dagiti babbai a nakapoy? ¿Ania ti pambarak a mangilaglagak kadagiti tattao no dagiti tattao awan met inda panangilagak kaniak?
—Rasta ti kayat ko, —kinuna a sibaballigi daydi manulisog.
Ket inaunna iti maysa a kajon ti maysa a rebolber, inyawatna kenkuana ket kinunana:
—Inton maikasangapulo nga uras, urayennak iti sango ti simbaan ti San Sebastian, ta awatemto dagiti maudi a bilbilin ko. ¡A! Inton agpatit ti maikasiam, rebbengna nga addaka iti adayo, adayo unay iti lansangan nga Anloaque!
Ni Basilio, inamirisna daydi igain, inikkanna iti bala ket indulinna iti akin-uneg a bulsa ti amerikana na. Nagpakada iti namaga nga:
—¡lngga na no madamdama!
