Page:Ti Pilibusterismo Ilokano ni Jose Rizal 1963.pdf/330

This page has been validated.

316

Tl PlLIBUSTERISMO

Iti daydi a kanito a kangitingitan nagballigi ti naimbag a puso na, nalipatanna dagiti gurgura ken ap-apas na, nalipatanna ni Juli, kinayatna nga inispal dagiti awanan basol, ket awan kitakit na, uray ania ti maar-aramid, linasatna ti lansangan ket kinayatna ti simbrek. Ngem ni Basilio nali­ patanna a nakapangpanglaw ti aruat na; ti agbantay iti ruangan tinengngelna, nagsasawanna iti nakaal-alas, ket idi makitana nga agpilit, inamesanna nga umayab iti sangapagasawaan a Beterana.

Iti daydi a kanito, immulog ni Simoun a sibebessag iti apagapaman. Ti agbantay iti ruangan binay-anna ni Basi­ lio, ta inna nagkurnuan ti joyero a kasla ket no maysa a santo ti lumabasen. Ni Basilio naawatanna iti langa ti rupana a panawanna nga ingga na iti ingga nan daydi naukumen a balay, ket daydi pagsaingan nalpas a naseggedanen. Alea jacta est! (Ti gasat naiwayaten!) Piman ta kayatna pay met la ti agbiag, kinayatna ti immadayo. Mabalin nga adda may­ sa, a gapo iti kinausisa na, inna garawen ti pagsaingan, idawdawna, ket iti kasta, agbettaken ket maitabunto amin a di mangan-ano. Nangngegna pay laeng ni Simoun a nagkuna iti kotsero:

— Idiay Eskolta, agabugka!

Sikikigtot ken sibubuteng a makangngeg iti di maminano iti daydi nakabutbuteng a paltug, ni Basilio inpakatna amin a pigsa na nga immadayo iti daydi nailunod a disso: dagiti saksaka na kasla awananda iti masapol a karting, dagiti dapdapan na maigalgalisda kadagiti batbato a pagnaan iti igid ti dalan, a kas da la itay magmagna, ngem dida aggaraw, dagiti tattao a masabatna kas da la abbengan ti dalan na ket idi saan pay a nakaaksaw iti dua pulo, inpagarupna a nakalabasen ti saan a kumurang a lima a minuto. Iti ad-adayo bassit, nadungparna ti maysa a bumaro a sitatakder, sitatangad ti ulo na, dagiti matmata na saan da a maisina iti balay. Ni Basilio nailasinna nga iso ni Isagani.

—¿Ania ti aramidem ditoy?—sinaludsudna.— Umayka! Ni Isagani kinitana a kasla nayaw-awan dagiti matmatana, immisem iti naliday ket sinublianna manen a kinita da­ giti tawtawa a silulukat, iso a pakasaripatpatan iti anniniwan ti nobia a siiggem iti takiag ti nobio ket umad-adayuda a sibabannayat.

—Umayka, Isagani! Adaywanta dayta balay ita, umay­ ka!—kunkuna ni Basilio nga agpaparaw ti timek na ket ginuyudna ti takiag na.