- 347
nga iti uneg da met laeng inda riknaen ni bain, inda denggen nga agungor ti timek ti puso da a sumupiat ken sumalungasing, ngem iti napatak, inda agulimek, inda danggayan
ti aglaw-as a mangatkatawa iti pagaramidan na iti law-as;
ingga na iti intay ida makita a kumleb iti kinamanagbukbukod da ket inda idayaw a umisem iti mapilpilit dagiti
kadadaksan a maar-aramid, a inda idawdawat dagiti matmata
da a maibingayda sangkabassit iti bunga ti inagaw da, ania
ti pangtedan kadakuada iti wayawaya? Adda man ken awan
ti Espania, kaskasdidanto met laeng, ket nalabit, a dakdakesdanto pay! ¿Ania ti pagpapaayan ti panagwaywayas, no da
giti adipen ita, isudanto dagiti nadangkes, inton bigat? Ket
awan duadua a kastadanto, ta ayatenna ti kinadangkes ti
umannugot iti kinadangkes! Apo Simoun, ingga na iti saan
a sisasagana ti Hi tayo, ingga na iti mapan iti pagbabakalan
a naallilaw wenno naiduron, a dina ammo a silalawag ti inna
aramiden, malpaydanto dagiti kasasayaatan a gakgakat ket
naim-imbag no malpayda, ta piman, ¿ania ti pangyawatan
iti balasang iti lalaki a mangasawa kenkuana, no dina met
ayaten a pudpudno, no di met sisasagana a matay gapo ken
kuana?
Ni Padre Florentino nariknana a ti masakit iniggamanna ti ima na ket inna pinetpetan; iti kasdi, nagulimek, ta inurayna nga agsao, ngem isuna la nga inna narikna a namindua pay a pinetpetanna, sa adda nangngegna a sennaay, ket nabayag a ulimek ti nangabbuyot iti balay. Isuna laeng ti taaw, a dagiti daldalluyon na dimmadakkelda gapo iti puyupoy ti rabii, a kasla no itay piman inda nagriing iti pudot ti aldaw, ti mangibaon iti natbag a danarudor na, iti agnanayon a daniw na, no madungparna dagiti nakatakder a batbato. Ti bulan, a saan a sallinanen ti init, nagballigi a sitatalna sadi langit, ket dagiti kaykayo iti bakir nga aggiinnaagek, inda man paggiinallawatan dagiti lallakayen a sarsarita a naitalek kadakuada, iti di maaw-awatan nga anasaas, a ti angin inna ipanaw kadagiti paypayak na.
Idi makitana a ti masakit awan sao na, ni Padre Floren tino a kasla nasneban a mangpanpanunot iti maysa a banag, indayamudumna:
—¿Adino ti yan aya dagiti agtutubo a mangipaay kada giti nalibnos a kakanito da, kadagiti ar-arapaap ken rugrugso ti nakem da iti pagimbagan ti Daga a nakayanakanda? ti'Adino ti yan aya ti umay mangibukbok a sibubuslon iti dara na a mangugas kadagiti ado a pakaibabainan, kadagiti ado a bidbiddot, kadagiti ado a nakarurrurod? Masapol a
