Page:Ti Pilibusterismo Ilokano ni Jose Rizal 1963.pdf/45

This page has been validated.


31
NI KABESANG TALES


timbengan ti linteg ket yawatda ti espada na. Nakidangadang a sipipinget, kasla kuton a kumagat idinto nga ammuna la ngaruden a mapisit, kasla ngilaw a makakita iti tangatang iti laksid ti maysa a sarming. ¡Piman aya! Daydi banga a makidungpar iti kaldero ket maburburak. iti rinibo a ribak, adda man kasna kinangayed: adda kenkuana ti kinangato ni nalpay a inanama. Kadagiti al-aldaw a saan na a panagbaniaga, mapanna lawlawlawen dagiti taitalon na, a siigam iti maysa a paltog, ta kunkunana a dagiti agar-arang manglawlawlawda ket masapulna ti sadiri na, tapno di matnag ka­ dagiti im-ima da, ket iti kasta, maabak iti ringgor na. Ket tapno inna masursuro a nalaing ti agipaturong iti paltog, paltuganna dagiti tumaytayab, bungbunga kada kulkulibangbang, iti kasta unay a naglaing, ta daydi padi uldog nga agaywan, dina naitureden ti napan sadi Sagpang no saan a kuyugen dagiti sibil; ket daydi aso-aso a nakasaripatpat iti adayo iti nakabutbuteng a takder ni Kabesang Tales a mangliklikmot kadagiti taitalon na, a kasla maysa a bantay a soldado iti rabaw ti bakod (muralia), nagmadin, a sipupunno iti buteng, a immagaw kadagidi a taitalon.

Ngem dagiti uk-ukom iti ili ken dagidi uk-ukom iti kabesera, dida maitured a ited ti kalintegan na, ta mabutengda a maikkat iti saad da, ta pagmennamennaanda ti naaramid iti maysa a nadagdagos a naikkat. Ket pudno a saan da met a dakes dagidi nga uk-ukom, tattao da met nga addaan kararua, nasingpet, naimbag da a makipagili, nalaing da unay nga ama, naimbag da met a inanak. . . ket ammuda a panunuten ti kasaad ni nakakaasi a Tales nga adadda pay ngem ti iso. Aduda ka dakuada dagiti makaammo kadagiti ibagbaga ti Sirib ken ti Pakasaritaan a pagtaudan ti panagtagikua, ammuda a dagiti praile, gapo kadagiti pagan-annurutan da, dida mabalin ti agikot iti kukua, ngem ammuda met a naggapuda iti adayo a daga, naglasatda kadagiti tataaw a nangikuyog iti akem a nagun-udda babaen dagiti ado a rigrigat, nagtarayda nga immay mangakem a sipupunno kadagiti kasayaatan a kalkalikagom, sada ket pukawenen gapo la ta simmiplot iti ulo ti maysa nga indio a ti kalintegan maited ditoy daga a kas sadi langit, ¡ni, ti kasta, maysa met gayam a kinaang-ang! Isuda addaanda iti asawa ken annak, nga adado, awan duadua, dagiti masapsapol da ngem dagiti annak daydi nga indio: ti maysa, adda ina na a taraknen, ket ¿adda pay aya napatpateg ngem ti manaraon iti maysa nga ina?, ti maysa manen addada kakabsat na a babbalasang nga as-asawaenen; ti akinkasdiay, aduda dagiti annak na a babassit nga agur-uray iti tinapay a kas la babassit a tumaytayab nga adda